Vineyard & The New Apostolic Reformation

Vineyard & de NAR

De Vineyard-beweging en de New Apostolic Reformation (NAR) hebben dezelfde wortels. John Wimber en Peter C. Wagner werkten nauw samen tijdens de ‘Derde Golf van de Heilige Geest’. John Wimber werd wel de pionier en apostel genoemd van Peter C. Wagner. Uiteindelijk gingen ze beiden hun eigen weg. John Wimber bleef leider van de Vineyard-beweging en Peter C. Wagner richtte de NAR op.

De Vineyard-beweging wil de nadruk leggen op de bekering en heiliging van het evangelicalisme, met de openheid voor en de praktijk van het charismatische geschenken die het kenmerk zijn van de pinksterbeweging.

Douglas Erickson │ Living The Future

Rich Nathan en Kenn Wilson, beide voorganger van een Vineyard-gemeente schreven het boek ‘Empowered Evangelicals: Bringing Together the Best of the Evangelical and Charismatic Worlds’. Je zou de Vineyard-beweging een middenweg tussen behoudend evangelisch en de charismatische beweging kunnen noemen. Maar hoe zit het nu precies? Wat zijn de overeenkomsten en waarin verschillen deze bewegingen van elkaar, want ze lijken tegenwoordig steeds meer weer naar elkaar toe te groeien.

John Wimber

Over het leven van John Wimber schreef ik eerder in ‘John Wimber & de Vineyard-kerken’. Bijbelstudie, maar ook evangelisatie, wedergeboorte, heiliging en de vervulling van de grote opdracht waren erg belangrijk voor hem.

Hij verlangde naar een ervaring van de gaven van de Heilige Geest, waaronder het spreken in tongen, profetie en genezing, maar combineerde dit met de ‘reeds, maar nog niet’ theologie over genezing. We leven tussen de eerste en tweede komst van Christus. Genezing van het lichaam op gebed kan, maar gebeurt niet altijd zolang Jezus nog niet voor de tweede keer op aarde is gekomen.

De Derde Golf

Om de overeenkomsten en verschillen tussen de Vineyard-beweging en de NAR te begrijpen is het handig iets te weten over de Eerste Golf, de Tweede Golf en de Derde Golf van de Heilige Geest.

Eerste Golf	eind 1800, begin 1900	Pinksterbeweging	Spreken in tongen, doop in de HG	Charles F. Parham William Seymour Smith Wigglesworth enz.
Tweede Golf	1960 – 1980	Charismatische (vernieuwings)beweging	Vallen in de geest, profetie	Dennis J. Bennett David Wilkerson William Branham  Oral Roberts
Derde Golf	1983 – heden	Christenen niet uit Pinkster- of Charismatische kerken, die praktijken uit de Pinkster- en uit de Charismatische beweging overnamen		John Wimber Peter C. Wagner
Vierde Golf	2001	New Apostolic Reformation	Hedendaagse apostelen en profeten, Zeven Bergen Mandaat, Kingdom Now, Word of Faith enz.	Peter C. Wagner

De Eerste Golf is de klassieke Pinksterbeweging. De Tweede Golf-beweging is de Charismatische beweging en de Derde Golf-beweging is die van John Wimber en Peter C. Wagner. De Derde Golf is een soort van combinatie van de Eerste en de Tweede Golf, maar bestaat niet uit één kerk of beweging. Buiten de Pinkster- en de charismatische beweging waren er (evangelische) christenen die bepaalde praktijken overnamen van de Pinkster- of charismatische beweging. John Wimber en Peter C. Wagnner geloofden dat deze dingen voor iedere christen zijn en bedachten toen de naam de ‘Derde Dolf van de Heilige Geest’. Wimber en Wagner gaven in die tijd aan het Fuller College, de cursus ‘Signs, Wonders, & Church Growth’ (tekenen, wonderen en kerkgroei).

De Kansas City Profeten

In 1988 had John Wimber veel contact met een groep ‘profeten’. Van hen kreeg hij verschillende profetieën, die hem aanmoedigden om in de Vineyard-kerken de gave van profetie meer centraal te stellen. Deze groep profeten bestond uit: Bob Jones, Paul Cain en John Paul Jackson, onder leiding van Mark Bickle. De kerk van Mark Bickle trad in deze tijd toe tot de Vineyard-beweging. De profetieën van deze groep ‘profeten’ waren nogal bizar. Zo beweerde Bob Jones dat hij, toen hij zeven jaar oud was, de aartsengel Gabriël heeft ontmoet die op een wit paard zat en Bob met een trompet in zijn gezicht blies.

In 1990/1991 kwamen een paar bekende profetieën van de mannen niet uit. Ook kwam er een rapport over hen uit van Ernest Gruen, wat niet zo positief was. John Wimber was teleurgesteld en verbrak het contact met hen. Mark Bickle vertrok uit de Vineyard-beweging en zijn kerk in Kansas ging verder als International House of Prayer (IHOP). In 1995 verontschuldigde John Wimber zich voor de contacten van Vineyard met deze ‘profeten’.

Vineyard en de Toronto Blessing

De Toronto Blessing begon eigenlijk in de Vineyard-kerk van St. Louis in de staat Missouri, met Randy Clark als voorganger. Daar begonnen met de komst van John Arnott de charismatische uitingen, met extatische en lichamelijke manifestaties, zoals vallen en schudden in de Geest. In 1994 werd Randy Clark uitgenodigd door de Vineyard-kerk in Toronto. Hij sprak daar tot ongeveer 130 mensen en aan het eind van de avond lagen zij bijna allemaal op de grond. In 1994 vertrok Randy Clark uit de Vineyard-beweging.

In 1995 nam John Wimber afstand van de Toronto Blessing. Costi Hinn schrijft in ‘Defining Deception’ dat John Wimber tijdens de Toronto Blessing persoonlijk naar Canada vloog en de Toronto Airport Church verwijderde uit de Vineyard Association of Churches wegens krankzinnig gedrag (inclusief valse profetieën, blaffen als honden en dronken zijn in de geest). De Vineyard-kerk in Toronto ging verder als de Toronto Airport Christian Fellowship.

Toronto Blessing-Brute Beast Mocking the Lord

John Wimber en Peter C. Wagner

Hoewel John Wimber en Peter C. Wagner tijdens de Derde Golf veel samenwerkten, gingen ze dus uiteindelijk hun eigen weg. John Wimber had afstand genomen van de Kansas Profeten en van de Toronto Blessing. Dingen waar John Wimber het niet over eens was met Peter C. Wagner waren onder andere: de Worth of Faith-leer, het welvaartsevangelie, de positie van apostelen en profeten in de NAR, Spiritual Mapping en de Geestelijke oorlogsvoering.

Costi Hinn schrijft in ‘Defining Deception’ dat de Derde Golf in zekere zin stierf samen met John Wimber. Peter C. Wagner ging verder in het spoor van de Toronto Blessing en werd de oprichter van de New Apostolic Reformation. Hij begon daarmee de Vierde Golf.

Maar één ding lijkt duidelijk: als Wimber de afgelopen 25 jaar had geleefd, zou hij zich hebben verzet tegen de malafide leerstellingen van Bill Johnson, NAR, en tegen wat de derde golf is gaan vertegenwoordigen. Zoals eerder vermeld, ondersteunen reguliere Pinksterdenominaties zoals de Vineyard Association of Churches en de Assemblies of God deze uiteenlopende bewegingen niet. Dit illustreert de redelijkheid van het vragen van Pinksterevangelicals om de valse doctrines van de Derde Golf volledig te verwerpen en de banden met valse leraren zoals Benny Hinn en Bill Johnson te verbreken.

Costi Hinn, Anthony G. Wood│Defining Deception: Freeing the Church from the Mystical-Miracle Movement 

Hoe kijkt de Vineyard-beweging nu naar de NAR?

Bijbelleraar Hans Alblas is al 14 jaar betrokken bij de Vineyard-beweging en schreef in 2004 de scriptie (voor de Evangelische Theologische Hogeschool in Ede) ‘A Different Breed’, een onderzoek naar de belangrijkste ideeën van de Vineyard en die van de NAR. Dit jaar kwam er een 2e editie met een extra hoofdstuk met daarin een paar vragen gesteld aan Derek Morphew en Menno Helmus. Een paar kritische punten uit de scriptie zijn:

• De NAR benadrukt het belang van eenheid onder christenen, maar lijken vaker verdeeldheid te zaaien. Dit komt vooral door de veronderstelling dat het ambt van apostel essentieel is voor de gehele kerk wereldwijd. Kerken kunnen volgens de NAR geen nieuwtestamentische kerken kunnen zijn zonder een apostolische bedekking.
• Profetie moet worden getoetst aan de Bijbel, traditie en rede. Sommige NAR-auteurs proberen dit, maar slagen hier niet in. Het lijkt er op dat de NAR profetie doorslaggevend laat zijn.
• De NAR zegt de Bijbel als primaire bron te gebruiken, maar helaas is de interpretatie van de Bijbel in de meeste gevallen niet in overeenstemming met een degelijke hermeneutiek. Profetische openbaring bepaalt vaak de betekenis van de tekst.
• Het ervaring van een ‘profetische openbaring’ krijgt te veel waarde binnen de NAR. Bijna alles wat men doet wordt bepaald door een goddelijke openbaring.
• De top-down leiderschapsstructuur is gevaarlijk en kan autoritair worden. De theologie van de speciale eindtijd-generatie leid gemakkelijk tot zelfbedrog en sommige leiders nemen zichzelf te serieus.

Aan de andere kant zegt Derek Morphew dat een van zijn grootste zorgen is, “dat de Vineyard terugvalt in een in wezen conservatieve, evangelische, zoeker-gevoelige beweging die niet echt charismatisch is“. Morphew benadrukt de overeenkomsten, zoals dezelfde anti-cessationistische overtuiging en dezelfde soort aanbiddings- en bedieningsstijlen en het feit dat Wagner en Wimber goede vrienden waren. Het onderscheiden van de de verschillen tussen de NAR en Vineyard is nodig om te weten waar de Vineyard zelf voor staat volgens Morpehew. Zo kan de Vineyard open staan voor anderen en volgens Menno Helmus is het duidelijk dat de Heilige Geest in de NAR minstens zo veel aan het werk is als in de Vineyard.

Als laatste zegt Menno Helmus dat we moeten zoeken en verder kijken dan de specifieke kenmerken van de NAR die je kunnen storen, maar dat het verstandig is om relaties met hen op te bouwen en wederzijds verantwoordelijk te zijn. Ook heeft hij het vermoeden dat de NAR-beweging volwassen wordt en haar specifieke roeping vervult, en de Heilige Geest nodigt uit om zoveel mogelijk bij elkaar aan te sluiten.

Conclusie

Ik begon deze blog met de vraag wat nu precies de verschillen zijn tussen de Vineyard-beweging en de NAR en dat ze tegenwoordig steeds meer naar elkaar toe lijken te groeien. Tussen Wimber en Wagner zat wel degelijk verschil, maar men lijkt toch de overeenkomsten meer te benadrukken.

Een paar voorbeelden van samenwerking van de laatste jaren, tussen NAR-beweging en andere kerken of bewegingen zijn:

StudieTrajact Gods Koninkrijk en de Heilige Geest

Het StudieTraject Gods Koninkrijk en de Heilige Geest van het Evangelisch College. Het is namelijk een samenwerking tussen het Evangelisch Werkverband, New Wine Nederland, Rafäel Nederland, Verenigde Pinkster- en Evangeliegemeenten, Vineyard Benelux en het Evangelisch College.

Awakening Europe

Awakening Europe is een evenement dat in juli dit jaar wordt gehouden en waar sprekers komen uit de NAR-beweging zoals: Michael Koulianos, Jessica Koulianos, Jeremy Ridle, Cristine Caine, Daniël Kolenda, Heidi Baker, Paul Manwaring, Mattheüs van der Steen en Ben Fitzgerald. En wie staan er op deze foto op Facebook van het kernteam: leiders uit de NAR-beweging, charismatische beweging, Vineyard, Opwekking enz.

De verschillen tussen de NAR en de Vineyard-beweging worden kleiner en de samenwerking wordt groter. Dit is ook zo voor andere christelijke kerken en de NAR-beweging. De voorbeelden zijn teveel om op te noemen. Veel mensen hebben niet in de gaten, dat ze in aanraking zijn met de NAR-leer, omdat het woord ‘NAR’ niet wordt genoemd. Ook niet iedere voorganger of kerkelijk gemeente is eerlijk over zijn/haar interesse in de NAR. Zo weet ik van een voorganger die een paar jaar geleden nog ontkende iets te hebben met Bethel Church in Redding, maar er toch al twee keer is geweest.

Bronnen

• Uitgelichte afbeelding: The Christian Sentinel
• Douglas Erickson │ Living The Future
• Charisma Magazine │ Randy Clark leaves Vineyard
• Costi Hinn, Anthony G. Wood│Defining Deception: Freeing the Church from the Mystical-Miracle Movement 
• Hans Alblas, Menno Helmus, Derek Morphew│A Different Breed: How to Relate to the New Apostolic Reformation
• Christianity Today │ Vineyard Severs banden met ‘Toronto Blessing’ Church
• Charisma Magazine │ Randy Clark leaves Vineyard
• Rich Nathan, Ken Wilson │ Empowered Evangelicals: Bringing Together the Best of the Evangelical and Charismatic Worlds