Tien jaar Grace023

Inleiding

Grace023 viert dit jaar haar 10-jarig bestaan. Tijd voor een nieuwe, maar tevens ook laatste blog in de serie Grace023. De vorige schreef ik al meer dan twee jaar geleden. Het houdt gelukkig me een stuk minder bezig tegenwoordig en dat werd ook wel tijd 🙁.

De blogserie Grace023 is het verhaal van een evangelische/charismatische gemeente in Nederland. Over de manier waarop deze gemeente veranderde van een evangelische gemeente naar een charismatische gemeente. Toen ik in 2020 begon met deze blogserie, bedacht ik fictieve namen voor de gemeente en voorganger. Inmiddels weet iedereen (zeker insiders) om welke gemeente het gaat, maar omdat dit de laatste blog is, houd ik het maar op Grace023.

10 jaar geleden

Tien jaar geleden, op Goede Vrijdag 2013, werd de eerste dienst gehouden. Ik was erbij en het was een mooie dienst. Op eerste Paasdag dit jaar was er gebak na de dienst om het te vieren en later dit jaar wordt een gemeentedag gehouden. Gemeenteleden werd om leuke foto’s gevraagd, voor het jubileum. Ik heb foto’s van de eerste bbq in 2013, maar deze zijn niet niet op de beamer voorbij gekomen.

Liefde in de gemeente

Laatst hoorde ik een predikant iets uitleggen over de vrucht van de Geest in de gemeente:

Mensen zijn verschillend, ook in de kerk en dat is soms lastig. Een van de vruchten van de Geest is liefde. De predikant riep ons op om eens te kijken achter het masker van de ander en je af te vragen waarom hij of zij, zus of zo denkt. De Heilige Geest geeft ons extra ogen en oren om te zien wat de ander nodig heeft en wil onze fijngevoeligheid laten groeien. Wat doe je wanneer je iemand steeds minder vaak ziet in de kerk en wanneer hij of zij aan de rand van de gemeente terechtkomt? Onze ‘oude mens’ zou hem het laatste zetje geven, maar onze ‘nieuwe mens’ haalt hem of haar erbij.

De termen ‘oude mens’ en ‘nieuwe mens’ zijn misschien minder bekend voor evangelische/charismatische lezers, maar de betekenis lijkt me duidelijk. Het ‘geven van een laatste zetje’ deed mij denken aan ons laatste jaar bij Grace023 en daar zat weinig liefde bij.

Nehemia Ministries en Grace023

Eerst iets over Nehemia Ministries, omdat Grace023 daaruit (na een scheuring), is ontstaan. John was er jeugdoudste en gaf er samen met zijn vrouw 17 jaar leiding aan het jeugdwerk. Voorganger van Nehemia Ministries was Bert de Haan. Misschien kent u Bert uit diverse krantenberichten of van dit YouTube-filmpje. Bert zegt daar tegen zijn gemeenteleden dat ‘wanneer ze een probleem hebben met hem, ze een probleem hebben met God’ en waar hij hen vraagt de visie van het huis (Nehemia Ministries) te volgen. Hij zegt erbij dat wanneer men er een eigen agenda op na houdt die niet past, men moet overwegen of dit wel de plaats is voor hen.

Ik zou u willen vragen, volg de visie die we hebben als huis. Want als je ge-commitment bent met de visie, ben je deel van de bediening en vloei je als één samen. Dit huis is zo groot in z’n visie dat er plek is voor iedereen, maar wanneer jij een eigen agenda er op na houdt die niet in die grote boot past, moet je overwegen of dit wel de plaats is.

Bert de Haan │ 06/05/2012 │ Nehemia Ministries

Reinier Sonneveld legt uit in ‘Reli Detox‘ wat religieuze manipulatie is en hoe je ervan kunt genezen. In kerken of gemeentes waar sprake is van manipulatie, duiden twijfels en vragen er op dat je niet honderd procent gecommitteerd bent. Dat vloekt met het imago van de groep en is bedreigend voor het leiderschap. Toevallig gebruikt Sonneveld in het boek ‘Reli Detox’ meerdere keren het voorbeeld van Bert de Haan en Nehemia Ministries.

In de periode vóór deze preek van Bert de Haan, had John (nu oudste in Grace023) een conflict met Bert de Haan. Het had te maken met de manier van leiding geven. John moest onder andere plaatsmaken voor één van de kinderen van Bert in het jeugdwerk. Kort daarna vertrokken John en zijn vrouw uit Nehemia Ministries en een paar jaar later ontstond Grace023.

‘Misschien kunnen we elkaar beter de hand geven en afscheid nemen’

John zei jaren later ongeveer hetzelfde tegen gemeenteleden van Grace023, als Bert de Haan in 2012 tegen gemeenteden van Nehemia. Wanneer mensen teveel vragen stelden over de koers van de gemeente zei John:‘misschien kunnen we elkaar beter de hand geven en afscheid nemen’. Misschien is het niet zo gek, dat John net zo reageerde als Bert de Haan. Hij groeide op in Nehemia Ministries en had nooit anders gehoord.

‘Vergeet nou gewoon eens de dingen die er geweest zijn die achter u liggen en bouw door aan het machtige koninkrijk van God’, zei Bert de Haan in 2012. Ook dit is herkenbaar. Bijna alle gemeenteleden uit Grace023 die vragen stelden over de visie hielden hun mond of zijn vertrokken en John ging ‘gewoon’ door, althans die indruk geeft hij. Er kwamen nieuwe, enthousiaste gemeenteleden, die niets weten van de dingen die gebeurd zijn en zo werd Grace023 een draaideurgemeente, net als Nehemia Ministries.

Leiderschap

Even terug weer naar de start van Grace023 in 2013. Een kernteam had de leiding bij de start en zij zeiden te geloven in meervoudig en dienend leiderschap. Later kreeg het kernteam de benaming oudstenteam. Er werd bewust geen voorganger aangesteld, gezien de problemen bij Nehemia Ministries. Dit vertelde ik aan een vriendin die een keer met ons meeging naar de dienst op zondag, waarop zij heel nuchter antwoordde: ‘er hoeft maar één oudste zich te gedragen als voorganger en je hebt dezelfde situatie’. Dit vond ik niet zo leuk om te horen, maar helaas is het wel precies wat een paar jaar later gebeurde.

Het kernteam had bij de start de beste bedoelingen. Een van de oudsten schreef een Bijbelstudie ‘Koninkrijktheologie t.o.v. gemeente(visie) – De hemel op aarde’. Deze ging onder andere over leiderschap in de gemeente en de keuze voor een meervoudig leiderschap, in plaats van éénhoofdig leiderschap.

De processen, die tussen oudsten plaatsvinden bij verschil van inzicht zijn voor hen van levensbelang om te leren wat nederigheid, geduld, goedheid, trouw e.d. in de praktijk betekenen. Gezamenlijk leren de wil van God te doen leidt niet tot chaos, maar tot orde omdat zo de eenheid in Christus ontstaat.

Bijbelstudie – koninkrijktheologie t.o.v. gemeente(visie) T.M. Hagendoorn, februari 2013

John kreeg op den duur één dagdeel per week betaald om gemeentewerk te doen en zijn preken voor te bereiden, maar bleef ‘gewoon’ oudste in Grace023. Op papier is John (nog steeds) geen voorganger, maar hoe is de praktijk? Onder de visie en waarden van de gemeente stonden de namen van het oudstenteam, maar John was degene die de visie had gemaakt. Volgens de website van de gemeente wordt Grace023 geleid door een oudstenteam van oudstenechtparen, maar de naam van John wordt altijd als eerste genoemd. In dit verband is het citaat van Alexander Strauch, in de Bijbelstudie uit 2013 wel zinvol:

Het gevaar bestaat dat oudsten hun verantwoordelijkheden in handen leggen van één of twee uitzonderlijk begaafde mede-oudsten. Maar zodra dit gebeurt, verwordt het principe van ‘eerste onder zijns gelijken’ tot ‘eerste zonder zijns gelijken’. Dan verdwijnt het Bijbels oudstenschap. Een ander gevaar bestaat dat macht misbruikt wordt door een overheersende, dominante leidersfiguur. Zo’n man kan zijn eigen zin doen en alle afwijkende meningen en meningsverschillen onderdrukken.

Alexander Strauch, geciteerd in: Bijbelstudie ‘Koninkrijktheologie t.o.v. gemeente(visie) – De hemel op aarde’

‘Wij wilden weg, John moest weg’

Het verschil is: wij wilden weg, John moest weg

Dit is wat ik iemand hoorde zeggen over John en het zegt eigenlijk alles. Velen wílden weg bij Nehemia Ministries, vanwege het (manipulatieve) leiderschap én vanwege de leer. John moést weg bij Nehemia Ministries, maar de vraag is hoe hij dacht over de leer en het onderwijs van Nehemia Ministries. Frustrerend achteraf is, dat meerdere mensen in 2013 voornemens waren vóór ze lid zouden worden, John te vragen hoe hij dacht over de leer en het onderwijs bij Nehemia Ministries, maar (voor zover ik weet) niemand dit ook gedaan. Ook wijzelf niet. De sfeer was goed bij de start, we waren er voor elkaar en het kwam er gewoon niet van.

De preken van John waren vooral pastoraal in die tijd en er werd veel rekening gehouden met mensen die beschadigd waren bij Nehemia Ministries. Langzamerhand begonnen de preken van John te veranderen. Zeker nadat Grace023 verhuisde naar een nieuw pand. Een goede vriend had een profetie voor John, namelijk dat Grace023 niet ‘in de spelonk van Adullam’ kon blijven. Het stokpaardje van John in die tijd was dan ook dat de pastorale periode moest plaatsmaken voor iets anders. Misschien kwam dit mede door de verzoening tussen Nehemia Ministries en John, waardoor hijzelf een stuk genezing ervoer van zijn pijn. Sinds een paar jaar spreekt de huidige voorganger van Nehemia Ministries af en toe op zondag in Grace023 en John mag weer spreken in de dienst bij Nehemia Ministries en geeft er samen met zijn vrouw de training ‘Bouwen van gezonde relaties die impact hebben’. 

Bethel Church, Redding CA

De preken en de koers van de gemeente veranderden van evangelisch naar charismatisch. Dit is te lezen in ‘Grace023, van evangelisch naar charismatisch’ deel 1 en deel 2. John ontkende dat de visie en de koers van Grace023 veranderde, maar dat deed Bert de Haan ook altijd. Eén van Bert’s oud-medewerkers zei ooit: ‘Hij zegt zelf altijd wel dat de deur open staat als je met hem wilt praten maar uit eigen ervaring weet ik dat je wel kan praten en dat hij luistert, maar zich er niets van aantrekt en gewoon zijn eigen weg blijft volgen. Ook de andere oudste hebben inmiddels geen echte inbreng meer’ .

In 2019 kwam het oudstenteam met een verklaring of statement, naar aanleiding van vragen vanuit de gemeente over Bethel Church. In het statement stond dat ‘de gemeente geen democratie is waarin men door een stemming de koers en visie bepaalt’. Vragen over Bethel Church mochten tijdens de gemeenteavond niet gesteld worden, want dat zou geen goede setting zijn voor een goed gesprek. In het statement werd vermeld dat oudsten ooit een leiderschapscursus hadden aangekocht van Bethel Church, na vragen over een lidmaatschap van Bethel Legacy. Dit betekende volgens dit statement niét dat Grace023 een aanhanger of volger was van Bethel Church.

In de periode van vragen over de koers van de gemeente en over Bethel Church, maakte ik een website over de New Apostolic Reformation, waaronder ook Bethel Church valt. John en andere oudsten van Grace023 waren hier niet blij mee en vroegen mij te stoppen met deze website. Er mocht geen kwaad woord worden gezegd over de leer van Bethel Church of over de NAR. Gek genoeg was dit ooit heel anders geweest en was er juist wel kritiek op de NAR. Zijn John en andere oudsten dit vergeten, vraag ik me nu af?

Kortgeleden las ik namelijk nog eens de Bijbelstudie uit 2013: ‘Koninkrijktheologie t.o.v. gemeente(visie)’. Ik overdrijf niet, bijna alle informatie over de NAR op mijn website, werd in deze Bijbelstudie uit 2013 al genoemd: Kingdom Now, de drie golven in de charismatische beweging, het op de achtergrond raken van de prediking van het kruis, bovennatuurlijke ontmoetingen met engelen, spiritual mapping, Word of Faith en nog veel meer. In 2013 las ik deze Bijbelstudie, maar begreep ik er nog niet alles van. Nú dacht ik na het lezen: mijn blogs over Bethel Church en de NAR hadden voor Grace023 helemaal niet nodig geweest! Alles wat ik in de afgelopen jaren heb gelezen en geschreven, staat al in een Bijbelstudie uit 2013 van (toen nog) een van de oudsten van Grace023! Al die jaren hadden ze deze informatie uit de eerste hand. Sterker nog, in 2013 is de Bijbelstudie behandeld op een avond in de gemeente. Wát is er misgegaan in de jaren daarna? De visie van deze oudste is bij mijn weten niet veranderd. Die van John en andere oudsten wel, óf was John het er toen al niet mee eens?

Grace023 nu

Hoe ging het verder de afgelopen jaren? Grace023 is volgens het statement geen Bethel Church volger of -aanhanger, maar John is inmiddels twee keer naar Bethel Redding gevlogen, samen met andere oudsten of leidinggevenden. Zo’n vliegreis is niet gratis, dus ik neem aan dat ze graag gingen. De reden was voorspelbaar, namelijk om een jongere uit Grace023 bezoeken, die drie jaar lang de ‘Bethel School of Supernatural Ministry’ volgde. Ook dat is niet gratis, maar ze werd gesponsord door Grace023. Aankomend schooljaar gaat een andere jongere uit Grace023 studeren bij BSSM. Zeker de eerste keer is er niet veel ruchtbaarheid aan gegeven aan het bezoek van John aan Bethel Church. Misschien omdat dit toch nog wat gevoelig lag in de gemeente? De sponsoring van de jongeren bij BSSM wordt op de jaarrekening omschreven als ‘ondersteuning van diverse jeugdleden die een Bijbelschool gingen volgen’.

De jonge vrouw, die na drie jaar BSSM weer terug is, mag in de gemeente het geleerde weer doorgeven, waardoor er bijvoorbeeld wordt geoefend met genezing door het geven van getuigenissen. In de preken van John gaat het regelmatig over genezing. Ze zijn vaak ik-gericht, of het gaat weer over het veranderen van de atmosfeer door aanbidding: ‘Om de atmosfeer te veranderen, als we willen dat God doorbreekt moeten we niet met onze armen over elkaar zitten, maar moeten onze armen gericht zijn op de hemel en ons hart gericht zijn op de hemel’.
In alles is de invloed merkbaar van Bethel Church en de NAR, bijvoorbeeld in de keuze voor Ester Vorsterman voor de cursus ‘Leef’ in 2022 en de cursus ‘Firestarters‘ die start in september dit jaar. Firestarters is een cursus van 12 weken en is gemaakt door Kevin Dedmon. Hij is docent geweest aan de Bethel School of Supernatural Ministry (BSSM). Firestarters is dan ook een spoedcursus voor mensen die geen tijd of geld hebben om de volledige Bethel School of Supernatural Ministry te volgen.

Afsluiting

In deze blogserie Grace023 zul je vast mijn teleurstelling hebben gelezen over wat er is gebeurd, maar zeker niet alles was teleurstellend. Ik zou de mensen tekort doen als ik dit niet zou noemen en ik ben God dankbaar voor het goede dat Hij gaf. Bij de start en gedurende de eerste jaren voelden we ons thuis. Tijdens de behandelingen voor mijn baarmoederkanker in 2015 leefden veel gemeenteleden mee en sommigen kwamen ons helpen op allerlei gebied. Meerdere vriendschappen hebben we overgehouden aan onze tijd bij Grace023, die mij heel waardevol zijn.