Waarschuwingen in de Bijbel voor dwaalleraren en dwaalleer
Toen ik de afgelopen weken aan het leren was voor mijn ETS-tentamen viel het me weer op dat in 2 Petrus, Judas én in de brieven van Johannes wordt gewaarschuwd tegen dwaalleraren. Ook Paulus schrijft erover in zijn eerste en tweede brief aan Timotheüs. In Handelingen 20:29 lezen we dat Paulus toen al wist dat na zijn vertrek de dwaalleraren de gemeente binnen zouden komen. In Mattheüs 24:4-5, Mattheüs 24:11 en Mattheüs 24:24 is te lezen dat Jezus Zelf al waarschuwde voor dwaalleraren. Als er zoveel in de Bijbel wordt gewaarschuwd voor dwaalleer is het goed om hier rekening mee te houden lijkt mij. Maar hoé kunnen we onszelf beschermen voor dwaalleer? En moeten we ook anderen waarschuwen voor dwaalleer?
Hoe kunnen we onszelf beschermen voor dwaalleraren en hun dwaalleer?
Kort gezegd kunnen we onszelf beschermen voor dwaalleraren en dwaalleer, door het Woord van God te kennen en ons hierbij te laten leiden door de Heilige Geest. In de Bijbel, het Woord van God staan de verhalen over Jezus en ook het onderwijs ván Jezus.
Paulus waarschuwing
Toen Timotheüs te maken had met dwaalleer schreef Paulus hem dat het juist daarom belangrijk was dat hij de heilige Schriften kende. Zijn grootmoeder Loïs en zijn moeder Eunice leerden hem van kleins af aan de dingen uit het Oude Testament. Maar ook heeft hij geleerd van de apostelen Petrus en Johannes, in Jeruzalem. Ook zij vertelden hem over Jezus en over het onderwijs van Jezus.
Maar slechte mensen en bedriegers zullen van kwaad tot erger gaan: zij misleiden en worden misleid.
2 Timotheüs 3:13-15 HSV
Blijft u echter bij wat u geleerd hebt en waarvan u verzekerd bent, omdat u weet van wie u het geleerd hebt,
en u van jongs af de heilige Schriften kent, die u wijs kunnen maken tot zaligheid, door het geloof dat in Christus Jezus is.
Petrus waarschuwing
Petrus zegt zijn lezers in de 2e brief dat ze moeten groeien in kennis en genade van de Heere Jezus Christus. Geestelijk volwassen zijn is de beste bescherming tegen dwaalleer.
U dan, geliefden, omdat u dit van tevoren weet, wees op uw hoede, zodat u niet door de dwaling van normloze mensen wordt meegesleept en afvalt van uw eigen vastheid.
2 Petrus 3:17-18 HSV
Maar groei in de genade en kennis van onze Heere en Zaligmaker Jezus Christus. Hem zij de heerlijkheid, zowel nu als in de dag van de eeuwigheid. Amen.
Judas
Judas, de halfbroer van de Here Jezus waarschuwt ook voor dwaalleraren. Hij veranderde zelfs het onderwerp van zijn brief ervoor, omdat het zo belangrijk was.
Geliefden, toen ik mij er met alle inzet toe zette u te schrijven over de gemeenschappelijke zaligheid, werd ik genoodzaakt u te schrijven met de aansporing om te strijden voor het geloof dat eenmaal aan de heiligen overgeleverd is.
Judas vers 3 HSV
Judas roept hen op de strijden voor het geloof dat eenmaal aan de heiligen overgeleverd is. Heilig betekent apart gezet. Judas bedoelt hier de leden van de christelijke gemeenten die voor God apart gezet zijn. In vers 20 heeft hij het over het opbouwen in uw allerheiligst geloof als bescherming tegen dwaalleer. De HSV-Studiebijbel noemt het proactief leven als volgeling van Christus in het commentaar ‘het tegengif tegen de dwaalleraars’.
Maar u, geliefden, bouwt u uzelf op in uw allerheiligst geloof en bid in de Heilige Geest,
Judas vers 20 en 21 HSV)
bewaar uzelf in de liefde van God en verwacht de barmhartigheid van onze Heere Jezus Christus, tot het eeuwige leven.
Wat betekent: “Bouw uzelf op in uw allerheiligst geloof”?
Op YouTube zag ik vorige week deze korte video van Chris Verhagen, over vers 20 uit de brief van Judas. Hij legt uit dat het allerheiligst geloof niet iets individueels is, maar gaat over het gezamenlijke geloof van de gemeente.
We zijn vaak kwetsbaar omdat we Gods Woord niet kennen. Niet iedereen is daar even goed in. Daarom hebben we als gemeente met zijn allen de verantwoordelijkheid om als gemeente opgebouwd te zijn in het allerheiligste geloof, zodat misschien de kwetsbaardere broeder of zuster door de sterkere broeder of zuster beschermd wordt tegen dwaalleer.
Chris Verhagen │ Wat betekent: “Bouw uzelf op in uw allerheiligst geloof”?
Wat betekent: “Bouw uzelf op in uw allerheiligst geloof”?
Twee groepen mensen die hulp nodig hadden
En ontferm u over sommigen, en ga [daarbij] met onderscheid te werk.
Judas 22-23 HSV
Red anderen echter met vrees, en ruk hen uit het vuur. U moet ook haten het onderkleed dat door het vlees bevlekt is.
Er zijn verschillende groepen gemeenteleden die onder invloed van de dwaalleraren en hun leer dreigen te komen of dit al zijn. Volgens sommige uitleggers zijn het twee groepen, David Pawson noemt drie groepen, die noemde ik al in de blog over de hele brief van Judas. Dit keer houd ik het bij twee groepen zoals die genoemd worden in de StudieBijbel Online:
- Twijfelaars. Zwakkeren in de gemeente, die makkelijk te beïnvloeden zijn door dwaalleraren en niet weten of ze hen moeten volgen. Over hen moeten gelovigen zich ontfermen schrijft Judas, want gemeenteleden hebben verantwoordelijkheid voor elkaar.
- Mensen die in gevaar zijn. Ze zijn al zo ver meegegaan met de dwaalleraren dat ze uit het vuur (van Gods oordeel) gerukt moeten worden. Dit moet wel ‘met vrees’ gebeuren schrijf Judas. Deze mensen zijn al besmet met dwaalleer en het gevaar bestaat om zelf ook besmet te worden.
In de praktijk vind ik de opdracht van Judas in vers 22 en 23 een lastige opdracht.
Het is een opdracht voor oudsten zegt Chris Verhagen in de video. Voor oudsten in een gemeente is het dus nóg belangrijker om kennis van Gods Woord te hebben en geestelijk volwassen te zijn. Wat kunnen voorgangers of oudsten doen, in de praktijk als ze te maken krijgen met dwaalleringen in de gemeente? Of andersom, wat doe je als gemeentelid als je merkt dat er in de gemeente steeds vaker een ander evangelie gepredikt wordt? Wat te doen als je oudste bent in een gemeente en mede-oudsten zich met dwaalleringen bezig houden? En wat kun je als gemeentelid als een voorganger niet open staan voor een dialoog en zegt dat híj de koers bepaalt en niet jij?
Hoe ver reikt onze verantwoordelijkheid? Judas spoort aan om de strijden voor het geloof. In oorspronkelijke tekst staat zelfs ’tot het uiterste strijden (ep-agonizō) lees ik in de Online StudieBijbel. Ik vind dit heftig en het vraagt om wijsheid van God en leiding van de Heilige Geest.