Kippenvel
Hoe belangrijk is de ervaring bij muziek, de zangdienst of tijdens de aanbiddign? Bij het horen van orgelmuziek, maar ook bij andere muzieksoorten krijg ik soms kippenvel. Volgens Wikipedia ontstaat kippenvel bij het voelen van kou of bij bepaalde emoties, zoals angst of diep ontzag en krijgen we daarom ook kippenvel bij het beluisteren van indrukwekkende muziek. Ons autonoom zenuwstelsel zorgt ervoor dat kleine spiertjes trekken samen, waardoor de haren rechtop gaan staan. De vraag is of kippenvel (of andere lichamelijke reacties) een graadmeter zijn voor de aanwezigheid of aanraking van God.
Christus is in ons
Als ik hoor “Heer, wilt U ons aanraken” of “wilt U met Uw Geest door de rijen gaan”, moet ik denken aan dit gedeelte uit ‘Leven met Jezus van dag tot dag’ van Ortiz:
Christus is de hele dag in ons. Maar wij denken dat Hij alleen in onze erediensten is. Dus gaan naar de samenkomsten om zijn tegenwoordigheid te ervaren. We doen net alsof Hij boven in het kerkgebouw zit. En we denken dat we Hem naar beneden kunnen halen met ons gezang.
Ortiz – ‘Leven met Jezus van dag tot dag’
Oprechtheid
Vroeger zong ik alleen berijmde Psalmen in de kerk. De laatste jaren vooral Hillsong, BethelMusic en Opwekking, waarbij de ervaring belangrijk is. Maar moeten we God altijd ervaren in ons lichaam en emoties? Zijn kippenvel of andere lichamelijk reacties altijd een uiting van het aanraken van God?
Ik twijfel niet aan de oprechtheid van zangleiders en gemeenteleden! Ze zoeken God met een oprecht hart, denken dat een (lichamelijke) ervaring belangrijk is en laten hun muziek klinken net als Hillsong of BethelMusic, want zo hebben ze het geleerd. Alleen dat men God oprecht zoekt wil niet zeggen dat alle ervaringen of lichamelijke reacties ook altijd van God zijn.
Aanbidding die puur gebaseerd is op ervaringsgerichte ontmoeting alleen mag nooit worden gebruikt als een graadmeter voor de aanwezigheid van God.
Daniel Patrick Snape
Sfeer
Geestmist, komt gewoon uit het keyboard, is om een beetje sfeer te maken. Als je het uit zet weet je meteen dat je de geest mist
Tim Zingt – ‘Verloren vaders’
“Met muziek kun je mensen maken en breken” vertelde een muzikant mij ooit en hij legde uit hoe dat ging. Een lied op de achtergrond kan helpen om meer mensen ‘naar voren’ te trekken of om het gebed wat meer impact te geven. Of een viool gebruiken op het ‘juiste’ moment. Veel liederen van bijvoorbeeld Hillsong of Bethel Music zijn ook bedoeld om een bepaalde ervaring/ontmoeting met God te creëren. De sfeer wordt vaak ook beïnvloedt door de ruimte. Veel licht op het podium en de kerkzaal verduistert.
Emotie
Het bewust creëren van een bepaalde sfeer kan dus misleidend zijn. Mensen die oprecht God zoeken en Hem willen ervaren, kunnen hun emotie verwarren met de aanwezigheid van God.
Muziek kan meeslepend zijn en heftige gevoelens veroorzaken, met als gevolg dat we niet door de inhoud van de liederen die we zingen innerlijk beroerd worden maar door de muziek. Het gevaar is dan dat we emotionaliteit gaan verwarren met spiritualiteit. En dat we wat door een bepaalde sfeer aan gevoelens in ons opgeroepen wordt, direct voor het werk van de Geest houden.
C.G. Geluk – Echt & onecht
Bethel Music maakt hier bewust gebruik van en verspreidt op deze manier een niet-Bijbelse theologie.
Muziek omzeilt alle intellectuele barrières en wanneer de zalving van God op een lied is, zullen mensen dingen gaan geloven die ze niet zouden geloven door te onderwijzen.
Bill Johnson quotes – Bethel Music
Theologie
Omdat liedteksten blijven hangen in ons hoofd, is het belangrijk om te bedenken wat we zingen in de kerk. Als de theologie niet klopt, is de muziek dan goed voor onze relatie met God?
Bob Kauflin schrijft in ‘Worship Matters’ dat, net zoals koning Saul rustig werd van de muziek van David, we een ongewone vrede kunnen voelen of Gods nabijheid ervaren. Maar emotioneel bewogen worden is iets anders dan geestelijk veranderd worden. Muziek beïnvloedt en helpt ons op veel manieren, maar het vervangt de waarheid over God niet.
Muziek op zichzelf kan ons nooit helpen de betekenis van het bestaan van God, de menswording of de plaatsvervangende verzoening van Christus te begrijpen. Evenmin kan een instrumentale solo ons vertellen hoe muziek functioneert bij het aanbidden van God. Daarvoor moeten we onze Bijbel lezen. En om te weten wat de Bijbel zegt, hebben we theologie nodig, goede theologie.
Bob Kauflin – ‘Worship Matters’
Bronnen
- Uitgelichte afbeelding: Unsplash Foto’s
- Daniel Patrick Snape – Worship theology, and praxis at Antioch Community Church, Waltham, Massachusetts: an exploration of the foundations of worship from a Baptist-Charismatic perspective
- Miranda Klaver – De esthetiek van worship muziek in de context van een NederlandsePinkstergemeente.
- GODS GEEST OF ONZE ERVARING? – Marc Volgers
- Miranda Klaver – This is my Desire
- Muziekteams praktisch handboek voor de muziek in jouw kerk – B. Visser
- Toets alles – De Opwekkingsliederen
- BethelMusic – Bill Johnson Quotes
- Leven met Jezus van dag tot dag – J.C. Ortiz
- TimZingt – Verloren vaders
Zeer sterkte tekst en gedegen onderzoek. Ik luister de ‘geestmist’ liederen die je noemt en geniet ervan. Niet omdat het mij emotioneel dichterbij God brengt, maar omdat het voor zo nu en dan mij wel woorden geeft aan wat ik God wil zeggen, Hij kent inderdaad de harten en veel teksten vind ik persoonlijk wellicht wat getint, maar toch zuiver. Soms… Dan is er inderdaad zo’n zin, tekst, refrein dat ik denk: hmm, nee niet dus.
Dit was groei. Emoties leren loskoppelen van God. Onderscheiden en het goede bewaren.
Ik snap hiermee wat je zegt.
Die sfeer makerij in kerken is ook helemaal waar. Ik heb een keer met onze aanbiddingsleider in een grote kerk met een bekend lied. We stonden achterin en verbaasde ons over de ‘tendens’ van de muziek in de houding. Ze zei: let op, over twee seconden gaan alle handjes omhoog. En hup!
We hebben erom gelachen, maar het beeldt wat jij schrijft. En toch… Ik ben blij dat je noemt dat God harten kent, want een babychristen, die juist door de emotie in opwekking, een donkere zaal of whatever dichterbij de Here komt ondat emoties soms openingen en opruiming biedt, gebruikt God ook.
En dan… Als volwassen christen, lees je dit soort stukken, denk je: Jup, ze heeft gelijk. En geniet ik van Opwekking, maar net zo goed van een berijmde psalm of mannenkoor die ik vroeger deprimerend vond 😉
Dankjewel, er is veel over te lezen en ik ben er een tijd mee bezig geweest.
Ik geniet soms ook van de ‘geestmist’ muziek hoor ;). Maar de laatste tijd vind ik het wel lastiger wanneer de tekst behoorlijk NAR (New Apostolic Reformation) is.
Watcman Nee beschrijft in zijn boeken hoe verstand, gevoel en wil samenwerken met geweten, intuïtie en het hart.
De verbinding met God komt vanuit de Geest van God tot ons hart, de plaats die geduid wordt als de woonplek van de Geest. wat wij intuïtief waarnemen wordt naar ons verstand gestuurd om ‘woorden’ te krijgen, zodat het via het lichaam uitgewisseld kan worden met anderen.
Hij geeft nadrukkelijk aan dat het verstand (en daarmee ook de rede) ten dienste staat van het hart. Dit geldt ook voor het gevoel en de wil. oorspronkelijk dienen zij het hart.
Paulus zegt dat de Geest met onze geest getuigd dat we kinderen van God zijn. Het is niet her verstand wat met de Geest getuigd, zij geeft er wel woorden voor om dit vervolgens te delen.
Theologie, het nadenken over God is prima, maar kan niet de Geest van God vervangen. Hete kan ‘slechts’ woorden geven zodat overdraagbaar wordt wat in de geest waargenomen wordt.
Dit is ook te zien in de uitwerking van de theologie. Er is veel strijd tussen diverse stromingen.
Het lijkt er soms ook op dat we een andere zienswijze dan de onze als dwaalleer mogen bestempelen. In de bijbel is dat voor behouden aan leraren die een andere weg prediken om gered te worden dan door de verzoening en overwinning door de dood en opstanding van Jezus Christus.
Daarom snap ik wel dat muziek een andere laag aanraakt, en geestelijke laag.die door het verstand niet bereikt wordt. Het verstand kan er wel woorden aan geven om deze ervaring te delen met anderen.
met vriendelijke groet en in Christus met elkaar verbonden.
Kees