(Kinder)koor
Mijn stem is niet de mooiste van ons vieren, maar we hielden allemaal van zingen bij ons thuis. Ik zat op het kinderkoor van de kerk en mijn ouders en mijn zus zaten ook op een zangkoor. Het is bij mij gestopt na het kinderkoor, maar samen zingen doe ik nog steeds graag.
De muziek op het kinderkoor van de Gereformeerde Gemeente was uiteraard best ingetogen, maar ik herinner me nog wel dat ik het fijn vond. Het lied ‘Bartimeüs, blind geboren, vol geloof gelijk een vaste rots. Kan de wereld zelf aanschouwen, door een reddend wonder Gods’ zou ik zo weer kunnen meezingen.
Onze kinderen zaten op de ‘Ridderkerkse Kinderkoren’ toen ze nog wat jonger waren. De liedjes die zij zongen waren een stuk leuker dan die ik als kind zong. Ze raakten mij als volwassene ook vaak, als ik achterin de kerk zat te luisteren tijdens het oefenen.
Zingen is twee keer bidden
Muziek heeft kracht. Dat wisten de reformatoren al. Augustinus, Luther en Calvijn zeiden alledrie zoiets als ‘zingen is twee keer bidden’.
Blijdschap, dankbaarheid, maar ook angst, twijfel en vragen kunnen we allemaal in muziek kwijt. In een artikel van P.C. Hoek hierover, las ik dat Calvijn met nadruk stelde dat geestelijke liederen wel gezongen moet worden met verstand.
Geestelijke gezangen kunnen alleen met het hart gezongen worden, maar met het hart kan men alleen zingen als men ze verstaat.
P.C. Hoek
Ik denk dat dit waar is. Als je de waarheid van God bezingt en ook begrijpt wat je zingt kun je opeens zo dankbaar zijn of getroost worden.
Gevoel en/of verstand?
Dit brengt mij op het volgende punt. Namelijk hoe belangrijk is ons gevoel bij het zingen? En de volgende vraag is: komt dat gevoel dan altijd van God? Je kunt met muziek iemand maken of breken en veel beïnvloeden.
Tot mijn 37e zong ik alleen berijmde Psalmen tijdens de kerkdienst. Op een gegeven moment vond ik dat wat saai worden en wilde ik graag ook eens iets anders zingen in de dienst. Inmiddels zing ik ook echt héle andere liederen en muziekstijlen in de kerkdienst. Maar als ik nu een berijmde Psalm zing, krijg ik vaak kippenvel op mijn armen. Ik hoop dan altijd dat niemand dat ziet, maar dat terzijde…
Die Psalm doet dus wat met me, dat bewijst mijn kippenvel, ik voel/ervaar iets. Is dat (van) God? Ja, dat kan. Wanneer ik de tekst begrijp en op me laat inwerken kan het heel goed God zijn, Die mij laat zien wat Hij voor mij heeft gedaan en doet. Het kan ook jeugdsentiment zijn, of een gevoel van vertrouwdheid en veiligheid, omdat het me herinnert aan de mooie dingen in de kerk waar ik die berijmde Psalmen zong. Het kan ook nog een combinatie van beide zijn.
Heilige Geest
Zoals ik al schreef zing ik nu heel ander soort liederen in de dienst dan berijmde Psalmen. In het begin vond ik dat bijzonder. Zó graag wilde ik iets van God (vooral van de Heilige Geest, want dat was nieuw voor me) ervaren tijdens het zingen van een lied. Ik deed er ook echt mijn best voor. Uiteraard ging ik staan. Deed mijn handen open om iets van God te ontvangen, wiebelde wat heen en weer tijdens het zingen of ik sloot mijn ogen tijdens de ‘zen’ momentjes waarin veel mensen in tongen baden of zongen. Soms zag ik mensen op de grond liggen en vroeg me dan af wat zij van God ervoeren op dat moment. Ik herinner me nog Opwekking 754 ‘Kom, o Heilige Geest’ wat misschien wel tien keer op een dag werd gezongen tijdens een conferentie waar ik jaren geleden was. Ik vind het nog steeds een mooi lied, maar besef nu dat de Heilige Geest er al lang was, ook vóór we dat lied zongen en die herhalingen waren ook niet perse nodig.
Niet alleen maar liedjes zingen
Sinds ik lid ben in een evangelisch/charismatische kerk (bijna 10 jaar) heb ik de opmerking ‘wij willen niet alleen maar liedjes zingen’ al erg vaak voorbij horen komen. Ik vind het geen leuke opmerking. Voorafgaand aan de zangdienst (vaak ‘worship’ of ‘aanbidding’ genoemd) zegt men vaak iets als: ‘we willen meer van God’, ‘we nodigen de Heilige Geest uit’, ‘laten we God aanbidden’ of ‘laten we echt vanuit ons hart zingen’. Misschien zie ik het niet goed, maar het insinueert dat sommigen blijkbaar niet zingen vanuit het hart? Hoe weet de ander dat vraag ik me altijd af? Kan hij of zij in mijn hart kijken? Het voelt een beetje denigrerend, alsof ik vóór die tijd iets niet goed deed door alleen maar liedjes te zingen. En zoals ik al schreef, de Heilige Geest ís er al. We hoeven Hem niet met onze aanbidding naar ‘beneden te trekken’ las ik ooit in een boek van Ortiz.
Bill Johnson quote
WorshipU plaatste deze week de volgende quote van Bill Johnson op Social Media:
Muziek omzeilt alle intellectuele barrières, en wanneer de zalving van God op een lied is, zullen mensen dingen gaan geloven die ze niet zouden geloven door onderwijs
Bill Johnson
Justin Peters merkte op dat Bill Johnson hiermee de sleutel tot het succes van de charismatische beweging onthulde. Herhalende, emotioneel geladen muziek ontkoppelt de geest en maakt het kneedbaar. Het laat iemand geloven in subjectieve ervaringen tegenover de objectieve waarheid. Met het zingen van Bethel Music in de kerk, helpen we Johnson het verspreiden van zijn leer mogelijk te maken.
Waar Calvijn zegt dat geestelijke liederen ook gezongen moeten worden met ons verstand, wil Bill Johnson juist alle intellectuele barrières verwijderen. Het is duidelijk dat het gaat om gevoel en ervaring in de muziek van Bethel. Ik zeg hiermee niet dat gevoel of ervaring tijdens het zingen fout is! Maar het is niet per definitie zo dat ieder gevoel of ervaring van God is op zo’n moment. En een gevoel of ervaring tijdens een lied van Bethel Music of andere muziek is geen bewijs dat de theologie erachter oké is!
Evangelisatie door muziek?
Kees Kraayenoord haalt in ‘Aanbidding is meer dan liedjes zingen’ John Piper aan, die schrijft dat evangelisatie niet het ultieme doel van de kerk is, maar het doel is aanbidding. Want evangelisatie is een tijdelijke noodzaak en worship is eeuwig. Ieder mens is geschapen om God te aanbidden. Het probleem van de buurman die Jezus nog niet kent is volgens hem niét dat hij geen aanbidder is. Maar de vraag is wie hij aanbidt.
‘Stil maar, wacht maar’
Eén lied wat voor mij ooit veel betekende is ‘Stil maar, wacht maar, alles wordt nieuw’. Het is ook het lied waarover ik meerdere keren, verschillende sprekers, na de oproep om niet alleen maar liedjes te zingen, nogal denigrerend over heb horen spreken. Daarom wil ik ermee eindigen, speciaal voor hen en iedereen die dit leest. Gewoon, omdat ik dit liedje graag nog eens zing.
Bedankt weer. Soms grijp ik ook terug naar de oude psalmen. Sommigen zijn zo mooi. Ik schaam me er niet meer voor. Goed stukje. Dank je wel. Weer iets om over na te denken. Vind het fijn dat je citaten deelt erbij.