Naam van het boek
- In de Griekse vertaling van het Oude Testament is dit boek Tranen genoemd.
- In de Hebreeuwse Bijbel Hoe?! (‘êkâ). Dit is het eerste woord in het boek en in hoofdstuk 2 en 4.
- Het Engelse woord Lamentations komt van het Latijnse woord voor Tranen.
- De Nederlandse naam Klaagliederen staat niet in de tekst van het boek, maar geeft wel de inhoud en de vorm goed weer.
Ik dacht altijd dat het de Klaagliederen van Jeremia waren, maar dat hoeft niet zo te zijn. Er zijn argumenten voor en tegen Jeremia als schrijver:
| Jeremia als auteur | Anders |
| In 2 Kronieken staat dat Jeremia ‘een klaaglied over Josia’ maakte. | Er wordt geen auteur genoemd in de tekst |
| De auteur lijdt mee met de mensen | Schrijfstijlen verschillen |
| Jeremia was ooggetuige van de verwoesting van Jeruzalem | De Hebreeuwse Bijbel plaatst de tekst niet bij Jeremia, maar bij de Ketoewim |
| Overeenkomst in taalgebruik |
We kunnen het boek Klaagliederen zien als een anoniem boek. De auteur was een ooggetuige van de verwoesting van Jeruzalem door het leger van Babel, in 587 voor Christus. Het boek is kort daarna geschreven.
Stijl
Klaagliederen is geen geschiedenisverhaal, maar een uiting van het verdriet en het trauma over de val van Jeruzalem.
De Klaagliederen hebben diverse literaire kenmerken. Daarover kun je meer lezen in ‘Poëzie In De Bijbel’. Ieder hoofdstuk van Klaagliederen is een klaaglied of gedicht, net als bij de Psalmen. De klaagliederen lijken ook op de Psalmen, omdat veel Psalmen klaagpsalmen zijn. Ook worden de klaagliederen wel vergeleken met het boek Job, maar daar gaat het om het persoonlijke lijden van Job en de auteur van Klaagliederen huilt over de verwoesting van de stad Jeruzalem en haar inwoners.
Acrostichon
De acrostichon (alfabet-gedicht) is veel gebruikt in Klaagliederen. Het Hebreeuwse alfabet heeft 22 letters. De eerste vier gedichten (hoofdstukken) zijn geschreven als acrostichons. In hoofdstuk 1, 2 en 4 begint ieder vers met een letter van het Hebreeuwse alfabet en heeft dus ook 22 verzen. Hoofdstuk 3 heeft 22x drie verzen. Hoofdstuk 5 is geen alfabetgedicht, maar heeft wel precies 22 verzen. Deze vorm maakt de klaagliederen makkelijker te onthouden.
Gebruik van Klaagliederen
Het gebeurde op de tweede dag, nadat hij Gedalia ter dood gebracht had – en niemand wist [het nog] –
Jeremia 41:4-5 HSV
dat er mannen uit Sichem, uit Silo en uit Samaria aankwamen, tachtig man, met afgeschoren baard, gescheurde kleren, die [hun lichaam] gekerfd hadden, met in hun hand een graanoffer en wierook om in het huis van de HEERE te brengen.
Klaagliederen hoort bij de vijf Megilloth. Dit zijn de boekrollen die gelezen worden op een feest- of gedenkdag. Het wordt gelezen in de synagoge op de negende van Ab (in onze maand juli). De verwoesting van de tempel van Salomo door Nebukadnezar en de verwoesting van de tweede tempel door Titus wordt dan herdacht en Klaagliederen wordt dan gelezen in de synagoge. Dit ontstond al snel na de Babylonische ballingschap.
Indeling
In ieder hoofdstuk/gedicht wordt een ander persoonlijk voornaamwoord gebruikt waarmee iets of iemand wordt aangeduid.
| Hoofdstuk/gedicht | Persoonlijk voornaamwoord | Thema |
| 1 | zij: de stad en de mensen in de stad | De verwoesting van Jeruzalem |
| 2 | Hij: God | De toorn van God |
| 3 | ik, mij: de auteur | Lijden en hoop |
| 4 | zij, hun: onpersoonlijk | |
| 5 | wij, ons: de auteur en zijn volk |
BibleProject – Lamentations
Klaagliederen 1 📜 Jeruzalem is verwoest
Hoe eenzaam zit zij neer, die stad, [eens] zo dichtbevolkt! Als een weduwe is zij geworden, zij die groot was onder de heidenvolken. Een vorstin onder de gewesten is verplicht tot herendienst. aleph
Klaagliederen 1:1-2 HS
Zij weent onophoudelijk in de nacht, en haar tranen [stromen] over haar wangen. Zij heeft geen trooster onder al haar minnaars. Al haar vrienden hebben trouweloos met haar gehandeld; ze zijn haar tot vijanden geworden. beth
Het eerste gedicht is een klacht van de dichter over de verwoesting van Jeruzalem. Vanaf vers 12 klaagt de stad Jeruzalem. Ze belijdt haar zonde roept God om hulp.
Zij horen hoe ik zucht, [maar] ik heb geen trooster. Al mijn vijanden horen mijn onheil, zij zijn vrolijk, omdat U [dat] hebt gedaan. U hebt de dag gebracht die U aangekondigd hebt, maar zij zullen zijn net als ik. sjin
Klaagliederen 1:21 HSV
De val van Jeruzalem was al aangekondigd. In Deuteronomium was het volk Israël gewaarschuwd dat wanneer ze God niet gehoorzamen en Zijn geboden en wetten niet houden, vervloekingen hen zullen treffen.
Klaagliederen 2 📜 De boosheid van God over Jeruzalem
Mijn ogen zijn door tranen verteerd, mijn ingewanden staan in brand, mijn maag keert zich om – vanwege de wonden van mijn volk, omdat kind en zuigeling versmachten op de pleinen van de stad.
Klaagliederen 2:11 NBV
De toorn van God wordt in dit hoofdstuk wel vijf keer genoemd (vers 1, 3, 6, 21 en 22). God had alles verwoest waarop ze hadden vertrouwd. De verteller wordt er letterlijk misselijk van en huilde.
Klaagliederen 3 📜 Lijden en hoop
Hoofdstuk 3 heeft een persoonlijk karakter en gaat over de dichter zelf. Hij weet dat het de genade van God is dat ze niet allemaal vernietigd waren. Hij roept op om te bidden voor herstel en blijft vertrouwen op God. Het volk staat hier tegenover de dichter. Dit hoofdstuk doet daarom denken aan het leven van de profeet Jeremia.
Het is de goedertierenheid van de HEERE dat wij niet omgekomen zijn,
Klaagliederen 3:22-24 HSV
Dat Zijn barmhartigheid niet opgehouden is!
Nieuw zijn ze, elke morgen; groot is Uw trouw!
Mijn deel is de HEERE, zegt mijn ziel, daarom zal ik op Hem hopen. cheth
Groot is Uw trouw, o Heer – Kees Kraayenoord
Klaagliederen 4 📜
Ooit waren Sions vorsten smettelozer dan sneeuw, glanzender dan melk, roder dan koraal was hun lichaam, als saffier hun verschijning;
Klaagliederen 4:7 NBV
In hoofdstuk 4 gaat het weer over Jeruzalem. De dichter vergelijkt de glorie van vroeger, met de verschrikkingen nu. Jeruzalem was als fijn goud en nu wordt ze vergeleken met een aarden kruik. De oorzaak zijn de zonden van de profeten, die het volk niet waarschuwden en de ongerechtigheden van de priesters. Edom heeft plezier in de val van Jeruzalem, maar zij zullen hiervoor worden gestraft.
Klaagliederen 5 📜 gebed van het volk om genade en hulp
Denk, HEERE, aan wat er met ons gebeurd is, aanschouw en zie onze smaad!
Klaagliederen 5:1 HSV
U, HEERE, zetelt voor eeuwig! Uw troon is van generatie op generatie!
Klaagliederen 5:19-22 HSV
Waarom zou U ons voor altijd vergeten, zou U ons [zo] lange tijd verlaten?
HEERE, bekeer ons tot U, dan zullen wij bekeerd zijn! Vernieuw onze dagen als vanouds.
Want zou U ons geheel en al verwerpen? Zou U zozeer op ons vertoornd zijn?
Hoofdstuk 5 is een gebed tot God om hulp, na een beschrijving van alle moeite en zorgen. In de StudieBijbel Online wordt uitgelegd dat vers 19-22 een beschrijving is van de soevereiniteit van God, tegenover de beschrijving van de ellende van het volk. De zekerheid dat de HERE voor altijd blijft regeren, is voor de Judeeërs de reden om te blijven hopen en verwachten.