Landelijke verkiezingen
We mogen weer stemmen morgen en sommigen gisteren of vandaag al. Voor het eerst sinds mijn stemgerechtigde leeftijd stem ik op een andere politieke partij. Het is geen hele grote verandering. Ik switch van de ene christelijke partij naar een andere christelijke partij. Toch best gek vind ikzelf, na 28 jaar. Bijzonder is het dat we leven in een democratie, waar we mogen stemmen. In genoeg landen is dit niet mogelijk. In deze verkiezingstijd denk ik soms weer aan de vraag of een kerk een democratie is en herinner ik mij wat iemand een paar jaar geleden hierover zei:
Dit zijn mijn preken en daar moet je het mee doen
ik hoef de gemeente niets te vragen, een gemeente is geen democratie
Stemmen in de kerk
Als kind ging ik met mijn ouders naar de Gereformeerde Gemeente en ik herinner me nog dat mijn vader vroeger een paar keer per jaar naar de manslidmaten-vergadering ging. Beetje ouderwets woord hè, het is ook lang geleden. Al vermoed ik dat het nog steeds zo genoemd wordt. Soms werd er op zo’n vergadering gestemd voor een te beroepen dominee. Over andere dingen zoals pastoraat of de leer van de kerk werd niet gestemd en mocht ook niet meegedacht worden. In de meeste andere traditionele kerken mogen tegenwoordig ook vrouwelijke leden stemmen en is het gebruikelijk dat leden meedenken over de koers van de gemeente. Eens per zoveel jaar wordt een beleidsplan gemaakt of aangepast, waar dan met elkaar over wordt nagedacht.
Met elkaar
Dat een gemeente met elkaar (oudsten en gemeenteleden) nadenkt over het beleid is niet zo gek en niet onbijbels denk ik. Ook in Handelingen lezen we over de vergadering van de gemeente in Jeruzalem. Toch is dit in evangelische gemeentes en -instanties niet zo gebruikelijk.
In de evangelische en pinkstergemeenten is er veel aandacht voor geestelijk leiderschap. Het thema volgerschap blijft echter onderbelicht. Maar wie het geestelijk leven van de gemeenschap op structureel niveau bekijkt, beseft dat een gezonde gemeente functioneert doordat er een door de Geest geleide wisselwerking is tussen leiders en volgers. In de Geest van Christus is dan niet zozeer sprake van hiërarchie onder mensen, maar eerder een erkenning van datgene wat God doet en hoe Hij mensen op verschillende wijzen gebruikt voor de groei van zijn koninkrijk. (pag.80 ‘Ik wil U van harte dienen’)
In hetzelfde boek waaruit ik hierboven citeer staat ook dat gemeenteleden meer aandacht krijgen voor elkaar en de onderlinge eenheid juist groeit door met elkaar bezig te zijn met de vragen ‘Wie zijn wij?’ en ‘Wat is ons doel?‘.
Scheuring voorkomen
Nog interessanter vond ik de opmerking dat onderlinge breuklijnen worden blootgelegd tijdens het nadenken met de hele gemeente, vóórdat ze uitgroeien tot een scheuring.
Want die scheuringen moeten we toch voorkomen als kerk! Laat ieder die dit leest daar vanaf nu eens zijn of haar best voor doen. Luister om te beginnen eens naar Karin Somhorst (van het Evangelisch Meldpunt) in dit interview op GNR over geestelijk machtsmisbruik en vraag hen eventueel om advies als je denkt dat nodig is in jouw kerkelijke gemeente.
Het kan volgens het Evangelisch Meldpunt natuurlijk dat een gemeente een volledig ander richting op moet maar dat kan ook ontsporen. Een signaal dat een leider zich ontwikkelt tot een manipulator is dat mensen die kritisch zijn, verdwijnen; ze mogen niet meer spreken of worden de kerk uitgezet. In dergelijke gevallen kunnen mensen bij de stichting terecht voor advies en het Meldpunt kan ook een klacht indienen. (GNR 20/02/2020)
Of en in hoeverre een kerk nu een democratie zou moeten zijn, daar ben ik niet helemaal uit. Maar dat de leiding niet bij één persoon moet liggen lijkt me duidelijk. Waarom eenheid zo belangrijk is:
Hoe gezonder de organisatie van de gemeente, hoe sterker ze staat in het grote gebod en de grote opdracht. (pag.79 ‘Ik wil U van harte dienen’)