Op de lagere school en op de mavo kreeg ik les in kerkgeschiedenis. Ik herinner me er weinig van. Daarom deed ik de online cursus ‘Ontdek de Vroege Kerk‘ bij het Evangelisch College en las ik twee boekjes over de Vroege Kerk. Ook heb ik ‘De Kerkgeschiedenis, verteld aan jong en oud‘ van Vreugdenhil uit de kast gepakt, uit onze kindertijd. Het was leuk om die boeken even door te bladeren, maar ik heb moeite met de manier waarop Vreugdenhil schreef over de Joden.
De Vroege Kerk in het kort
- De tijd dat Jezus op aarde was en Zijn discipelen onderwees
- Na de hemelvaart van Jezus.
- Ontstaan van de Vroege Kerk
- Tijd van de apostelen
- Pinksteren, 3000 mensen komen tot geloof
- Keizer Nero, christenvervolging
- Verwoesting Jeruzalem
- Gemeentes met Joodse christenen en heidenchristenen
- Zendingsreizen van Paulus
- Gnostiek, Marcion
- Jaar 367, Athanasius noemt 27 boeken van het NT in paasbrief
Vervolging
Al sinds de Vroege Kerk hebben christenen te maken met vervolging. In de Bijbel lezen we al over vervolgingen van christenen. Bijna alle apostelen zijn door gestorven doordat ze werden gedood door tegenstanders van het christendom:
- Petrus: ondersteboven gekruisigd
- Andreas: gekruisigd
- Paulus: stierf door het zwaard in Rome
- Bartholomeüs: mishandeld, gevild, ondersteboven gekruisigd en onthoofd
- Filippus: gedood in Hiërapolis
- Jakobus: onthoofd door Herodes.
- Mattias: gestenigd
- Thomas: Gedood door afgodspriesters
- Mattheus: onthoofd door een koning
- Judas (halfbroer van Jezus): stierf in Perzië een marteldood
- Simon Zelotes: stierf in Perzië een marteldood
Rond het jaar 100 waren er ongeveer 7000 tot 10.000 christenen op een bevolking van 60 miljoen mensen. Vooral Joden die zich tot het christendom hadden bekeerd. Nadat de tempel in het jaar 70 na Christus is verwoest bekeerden ook steeds meer heidenen zich tot het christendom. Ze kregen te maken met vervolging, omdat ze maar één God dienden en niet meerdere goden wilden dienen. Dit was een probleem, omdat ze daarom ook de keizer niet wilden vereren als afgod en die was de belangrijkste in die tijd.
Vervolgde christenen werden martelaren genoemd. Dat komt van het Griekse woord marturion, wat betekent getuige.
Verdedigen
De vervolgde christenen in de Vroege Kerk verdedigden zichzelf tegen de keizer en tegen sektarische groepen. Naast de vele godsdiensten in de Grieks-Romeinse samenleving waren er binnen het Jodendom en christendom verschillende stromingen. Populair was de gnostiek die beweerden dat Jezus geen echt mens was. Dit waren (volgelingen van) Marcion en Valentinus.
Kerkvaders en apologeten
Degenen die zich bezig hielden met het verdedigen van het christelijke geloof werden kerkvaders of apologeten genoemd.
maar heilig God, de Heere, in uw hart; en wees altijd bereid tot verantwoording aan ieder die u rekenschap vraagt van de hoop die in u is, met zachtmoedigheid en eerbied.
1 Petrus 3:15 HSV
Het Griekse woord waarvan apologetiek is afgeleid wordt in Petrus vertaald met verantwoording, of verdediging.
Tertullianus
het bloed der martelaren is het zaad der kerk
kerkvader Tertullianus
De bekendste apologeet van de tweede eeuw is Tertullianus. hij kwam tot geloof omdat hij onder de indruk was van martelaren. Vandaar zijn bekende uitspraak vandaan ‘het bloed der martelaren is het zaad der kerk’. Of dit altijd zo is vraag ik me af, maar bij Tertullianus wel. Andere bekende kerkvaders zijn:
- Clemens van Rome
- Ignatius van Antiochië († ca. 110)
- Polycarpus van Smyrna (ca. 69-ca. 155)
- Clemens van Alexandrië (ca. 150-ca. 215)
- Origenes (ca. 185-ca. 254)
- Cyprianus (ca. 200-258)
- Athanasius (ca. 296-373)
- Cyrillus van Jeruzalem (ca. 315-386)
- Ambrosius van Milaan (ca. 340-397)
- Hiëronymus (ca. 347-420)
- Aurelius Augustinus (354-430)
- Cyrillus van Alexandrië (ca. 376-444)
Opwekkingsbeweging van Montanus
Helaas sloot kerkvader Tertullianus zich rond 207 aan bij de volgelingen van Montanus, de Monanisten. Montanus was een heidense priester die tot geloof in Jezus kwam. Hij sprak na zijn doop meteen in tongen en zei dat hij de Geest was die door Jezus was beloofd. Priscilla en Maximilla waren zijn profetessen. Volgens hen zou Jezus snel terugkomen en moest de kerk zich klaarmaken daarvoor. Hun profetieën stonden op gelijk niveau als Bijbelteksten.
Bronnen
- Uitgelichte afbeelding: Pixabay
- Almatine Leene – Kerkgeschiedenis voor iedereen – Weten waar je vandaan komt
- N. Witkamp, M.A. van Willigen – Door Christus aangesproken – Een ontmoeting met de Vroege Kerk
- M.A. van Willigen – Enkele aspecten van de Vroege Kerk
- StudieBijbel Online
- Evangelisch College – Ontdek de Vroege Kerk
- CIP – Zo stierven de 12 apostelen