Wat is een evangelie?
Het Griekse woord euaggelion is samengesteld uit de woorden eu (goed) en angelion (boodschap) en betekent dus goede boodschap. De vier evangeliën beschrijven het goede nieuws van Jezus. Er is genade, verlossing mogelijk, door de het leven en sterven van Jezus Christus.
Het zijn de eerste vier boeken van het Nieuwe Testament. Ze beschrijven niet alleen het leven, de dood en de opstanding van Jezus, maar ook het onderwijs wat Jezus gaf. De evangeliën zijn niet door Jezus geschreven, maar over Jezus.
De betrouwbaarheid en overeenkomst van de evangeliën
De evangeliën gaan over dezelfde tijd en dezelfde mensen. Ze werden geschreven in een tijd waarin de mensen die Jezus hebben gekend nog leefden. Mattheüs en Johannes hoorden bij de twaalf apostelen van Jezus en hebben Jezus dus goed gekend. Lukas schrijft dat hij zich baseert op de verhalen van ooggetuigen van mensen die Jezus vanaf het begin hadden gekend, zoals de moeder van Jezus, Maria. Markus baseerde zich op de herinneringen en verhalen van de apostel Petrus.
Wij zijn de getuigen van alles wat Hij gedaan heeft, in het land van de Joden en ook in Jeruzalem. Zeker, ze hebben Hem gedood door Hem aan een kruishout te hangen,
Handelingen 10:39-41 NBV21
maar God heeft Hem op de derde dag weer tot leven gewekt en Hem aan de mensen laten verschijnen,
niet aan het hele volk, maar aan enkele getuigen die daartoe van tevoren door God waren aangewezen, aan ons namelijk, die samen met Hem gegeten en gedronken hebben nadat Hij uit de dood was opgestaan.
Nadat reeds velen zich tot taak hebben gesteld om verslag te doen van de gebeurtenissen die zich in ons midden hebben voltrokken,
Lukas 1:1-4 NBV21
en die ons zijn overgeleverd door degenen die vanaf het begin ooggetuigen zijn geweest en dienaren van het Woord zijn geworden,
leek het ook mij goed om alles van de aanvang af nauwkeurig na te gaan en deze gebeurtenissen in ordelijke vorm voor u, hooggeachte Theofilus, op schrift te stellen,
om u te overtuigen van de betrouwbaarheid van de zaken waarin u onderricht bent.
Waarom vier evangeliën?
Waarom hebben we vier evangeliën in plaats van één, vraag je je misschien af. De inhoud lijkt op elkaar. Toch kun je er niet één evangelie of één Bijbelboek van maken, want ze verschillen wel van elkaar.
In de jaren na de hemelvaart van Jezus werden de verhalen over Jezus en het onderwijs van Jezus doorverteld en opgeschreven. Pas na dertig jaar werden de evangeliën samengesteld. Het aantal christenen groeide sterk en ze woonden door het hele Romeinse rijk. Met een geschreven evangelie kon het goede nieuws van Jezus sneller worden verspreid. Er waren in de tijd van de schrijvers van de evangeliën dus verschillende groepen christenen. De schrijvers schreven alle vier voor een bepaalde groep en hadden een eigen reden om het evangelie voor hen te schrijven. Daardoor leggen ze allemaal andere accenten als ze het leven van Jezus beschrijven.
Daarnaast verschillen de vier evangeliën verschillen doordat de schrijvers ook een eigen karakter hadden en een eigen schrijfstijl. En ze verschillen ze omdat de vier schrijvers Jezus op een ander manier hebben gekend.
Om een evangelie te begrijpen is het belangrijk om rekening te houden met de verschillen. Het is een voorrecht dat wij alle vier de evangeliën kunnen lezen in plaats van één, want zo zien we nog beter Wie Jezus is.
Synoptische evangeliën
De drie evangeliën van Mattheüs, Markus en Lukas hebben veel overeenkomsten en sommige gedeelten zijn letterlijk hetzelfde. Mattheüs, Markus en Lukas worden de ‘synoptische evangeliën’ genoemd. Sun betekent samen en opsis betekent kijken. Deze drie evangeliën lijken veel op elkaar, vandaar dat ze zo genoemd worden. Het evangelie van Markus zou het oudste kunnen zijn en als bron gebruikt door Lukas en Matteüs, maar hierover verschillen bijbeluitleggers van mening.
Mattheüs
En Hij ging verder en zag Levi, de zoon van Alfeüs, in het tolhuis zitten en zei tegen hem: Volg Mij! En hij stond op en volgde Hem.
Markus 2:13 HSV
Mattheüs was de tollenaar die Jezus riep om Hem te volgen. Hij werd een van de twaalf discipelen. In het evangelie van Markus en van Lukas wordt hij ook wel Levi of Levi, de zoon van Alfeus genoemd.
Mattheüs laat Jezus zien als ‘de Koning van de Joden, de langverwachte Messias’. Mattheüs is zelf een Jood en zijn doelgroep zijn pasbekeerde Joden. Als Jood en christen kan hij de teksten die Jezus citeert uit het Oude Testament plaatsen in het licht van de Messiaanse verwachtingen van het Oude Testament. Hij wilde met zijn evangelie aantonen dat Jezus de Messias was die de Joden al zo lang verwachtten.
Markus
Markus was een medewerker van Petrus. De doelgroep van Markus zijn niet-Joden uit Rome. Woorden in het Aramees legt hij daarom uit en hij gebruikt minder citaten uit het Oude Testament. Markus schrijft meer over wat Jezus deed, dan over Zijn onderwijs. Hij laat Jezus zien als Dienaar van mensen, of als ‘de Zoon des mensen Die moest lijden’. Hij legt ook de nadruk op het lijden van Jezus en benadrukt dat Jezus dit lijden Zelf had aangekondigd aan Zijn discipelen.
Lukas
Lukas was een medewerker van Paulus. Hij was arts en waarschijnlijk niet-Joods. Hij kent de Griekste taal en schreef voor Jodengenoten (zoals Theofilus) en Godvrezenden. Jodengenoten waren niet-Joden die zich hadden aangesloten bij het volk Israël door zich te laten besnijden en dopen. Godvrezenden waren niet-Joden die wel de God van Israël erkenden, maar niet waren besneden daarom nog niet bij Israël hoorden.
Lukas laat Jezus zien als ‘Zoeker van het verlorene’ en als de ‘Redder van de wereld’. In het evangelie van Lukas is het duidelijk dat Jezus veel aandacht heeft voor ‘wat verloren was’. Dit waren mensen die er toen niet bij hoorden in de maatschappij: arme mensen, vrouwen, zieken, tollenaars, niet-Joden en opstandelingen. Jezus vertelde hen over het koninkrijk van God.
Johannes
Jezus heeft in het bijzijn van zijn leerlingen nog veel meer tekenen verricht, die niet in dit boek staan,
Johannes 20:30-31 NBV21
maar deze zijn opgeschreven opdat u gelooft dat Jezus de messias is, de Zoon van God, en opdat u door te geloven leven ontvangt door zijn naam.
Johannes was een apostel van Jezus, de ‘discipel die Jezus liefhad’. Hij schreef voor Diaspora-Joden, dat zijn Joden die niet in Israël wonen. Veel van hen woonden in Efeze. Het Johannes-evangelie is niet alleen voor Joden, maar voor ‘allen die geloven’, voor Joden en heidengelovigen. Johannes beschrijft Jezus vooral ‘als Zoon van de Vader’ of ‘Zoon van God’. Het doel van Johannes was dat mensen zouden geloven dat Jezus de Messias is, de Zoon van God en dat ze dit zouden blijven geloven.
| Mattheüs | Markus | Lukas | Johannes | |
|---|---|---|---|---|
| Persoon: | Jood Tollenaar geweest Apostel van Jezus | Jood Medewerker van Petrus | Niet-Jood Arts Medewerker van Paulus | Jood Apostel van Jezus |
| Doelgroep: | Joden | niet-Joden | Jodengenoten Godvrezenden | Allen die geloven, Joden en heidenen |
| Laat Jezus zien als: | Messias-Koning Koning van de Joden | Dienaar van mensen Zoon des Mensen Die moest lijden | Zoeker van het verlorene Redder van de wereld | Zoon van de Vader Zoon van God |
| Schrijft vooral over: | Wat Jezus heeft gezegd | Wat Jezus deed | Jezus’ aandacht voor ‘het verlorene’ | De wondertekenen, die het geloof in Jezus de Messias en de Zoon van God bewerken of versterken |
| Doel: | Bewijzen dat Jezus de beloofde Messias is | Geloven in Jezus Jezus volgen | Betrouwbaar en nauwkeurig verslag zodat lezers niet meer twijfelen | Geloven en blijven geloven, dat Jezus de Zoon van God is |
Bronnen
- David Pawson │ Sleutels tot de Bijbel
- EC-Bijbelcursus │ Vier getuigenissen over Jezus Christus │ Samenvatting les 1 Nieuwe Testament ETS-Bijbelcursus│ leerjaar 1 – 2018-2019
- Gordon D. Fee, Douglas Stuart │ Haal meer uit de Bijbel
- HSV-Studiebijbel
- StudieBijbel Online
- Handboek bij de Bijbel │ Pat en David Alexander
- Kennismaking met het Nieuwe Testament │ Stephen Motyer
- Walter A. Elwell, Robert W. Yarbrough │ In ontmoeting met het Nieuwe Testament
Dankjewel om over de verschillende evangeliën te schrijven. is bijzonder boeiend en daarom heb ik het gedeeld bij m’n whatsapp status.
Bedankt voor je reactie. In 2018 ging een les bij de Bijbelcursus van het Evangelische College over de ‘vier evangeliën’ en ik vond dit toen ook heel boeiend. Nu wil ik beginnen aan een samenvatting van/blog over het evangelie van Mattheüs, vandaar dat ik deze blog weer eens heb bekeken.