Wat is een evangelie?
De eerste vier boeken van het Nieuwe Testament zijn de vier evangeliën. Het zijn vier ooggetuigeverslagen van het leven van Jezus op aarde. Ze beschrijven het leven van Jezus en het onderwijs wat Jezus gaf.
Het Griekse woord euaggelion is samengesteld uit de woorden eu (goed) en angelion (boodschap) en betekent dus goede boodschap. De vier evangeliën beschrijven alle vier het goede nieuws van Jezus.
Wanneer en waarom werden de evangeliën geschreven?
In de jaren na de hemelvaart van Jezus werden de verhalen over Jezus en het onderwijs van Jezus doorverteld en opgeschreven. Pas na dertig jaar werden de evangeliën samengesteld. Het aantal christenen groeide sterk en ze woonden door het hele Romeinse rijk. Met een geschreven evangelie kon het goede nieuws van Jezus sneller worden verspreid.
De betrouwbaarheid en overeenkomst van de evangeliën
Wij zijn de getuigen van alles wat Hij gedaan heeft, in het land van de Joden en ook in Jeruzalem. Zeker, ze hebben Hem gedood door Hem aan een kruishout te hangen,
Handelingen 10:39-41 NBV21
maar God heeft Hem op de derde dag weer tot leven gewekt en Hem aan de mensen laten verschijnen,
niet aan het hele volk, maar aan enkele getuigen die daartoe van tevoren door God waren aangewezen, aan ons namelijk, die samen met Hem gegeten en gedronken hebben nadat Hij uit de dood was opgestaan.
De evangeliën gaan over dezelfde tijd en dezelfde mensen. Ze werden geschreven in een tijd waarin degenen die Jezus gekend hadden nog leefden. Mattheüs en Johannes hoorden bij de twaalf apostelen van Jezus. Lukas schrijft dat hij zich baseert op de verhalen van ooggetuigen van mensen die Jezus vanaf het begin hadden gekend, zoals de moeder van Jezus, Maria. Markus baseerde zich op de herinneringen en verhalen van de apostel Petrus.
Nadat reeds velen zich tot taak hebben gesteld om verslag te doen van de gebeurtenissen die zich in ons midden hebben voltrokken,
Lukas 1:1-4 NBV21
en die ons zijn overgeleverd door degenen die vanaf het begin ooggetuigen zijn geweest en dienaren van het Woord zijn geworden,
leek het ook mij goed om alles van de aanvang af nauwkeurig na te gaan en deze gebeurtenissen in ordelijke vorm voor u, hooggeachte Theofilus, op schrift te stellen,
om u te overtuigen van de betrouwbaarheid van de zaken waarin u onderricht bent.
Verschillen tussen de vier evangeliën
Waarom hebben we vier evangeliën in plaats van één, vraag je je misschien af. De inhoud lijkt op elkaar, maar toch kun je er niet één evangelie of één Bijbelboek van maken. De Bijbel is het geïnspireerde Woord van God, maar God gebruikte daar mensen voor. De evangeliën zijn geschreven door vier verschillende mensen, met ieder hun eigen karakter en eigen stijl van schrijven. Elke schrijver had een eigen doelgroep en een eigen (theologisch) doel. Als je dit weet begrijp je ook het evangelie en het leven van Jezus beter.
Mattheüs
Mattheüs is zelf een Jood en zijn doelgroep zijn pasbekeerde Joden. Hij schrijft over Joden en hij laat Jezus zien als de Koning van de Joden, de langverwachte Messias. Mattheüs citeert teksten uit het Oude Testament die aantonen dat Jezus Christus de Messias is. Hij beschrijft Jezus als leraar. Zijn evangelie bestaat uit vijf delen met onderwijs van Jezus. Mattheüs werd ook wel Levi genoemd en was de tollenaar die door Jezus geroepen werd om Hem te volgen.
Markus
De doelgroep van Markus zijn niet-Joden uit Rome. Woorden in het Aramees legt hij daarom uit en hij gebruikt minder citaten uit het Oude Testament. Hij laat Jezus zien als krachtige Dienaar van mensen of Mensenzoon. Hij legt de nadruk op het het lijden van Jezus en benadrukt dat Jezus dit lijden Zelf ook had aangekondigd aan Zijn discipelen. Markus schrijft meer over de daden van Jezus, dan op Zijn onderwijs.
Lukas
Lukas was arts en waarschijnlijk niet-Joods. Hij was een medewerker van Paulus. Lukas schreef voor Jodengenoten en Godvrezenden. Dit waren niet-Joden die wel het Joodse geloof hadden aangenomen. Met zijn evangelie en het boek Handelingen wil Lukas een betrouwbaar verslag geven van wat Jezus deed en leerde. Het is het evangelie voor Joden en voor heidenen, voor de hele wereld. Jezus laat Lukas zien als ‘Zoeker van het verlorene’ en als de ‘Redder van de wereld’.
Johannes
Jezus heeft in het bijzijn van zijn leerlingen nog veel meer tekenen verricht, die niet in dit boek staan,
Johannes 20:30-31 NBV21
maar deze zijn opgeschreven opdat u gelooft dat Jezus de messias is, de Zoon van God, en opdat u door te geloven leven ontvangt door zijn naam.
Johannes was apostel van Jezus, de ‘discipel die Jezus liefhad’. Hij schreef voor Diaspora-Joden, Joden die niet in Israël wonen. Veel van hen woonden in Efeze. Het Johannes-evangelie is niet alleen voor Joden, maar voor ‘allen die geloven’, Joden en heidengelovigen. Johannes beschrijft Jezus vooral als Zoon van de Vader of Zoon van God. Ook wil hij gelovigen bemoedigen om te blijven geloven in en vertrouwen op Jezus. Het doel van Johannes was dat mensen zouden geloven dat Jezus de Messias is, de Zoon van God en dit blijven geloven.
Synoptische evangeliën
De drie evangeliën van Mattheus, Marcus en Lucas worden ook wel de synoptische evangeliën genoemd. Sun betekent samen en opsis betekent kijken. Deze drie evangeliën lijken veel op elkaar, vandaar dat ze zo genoemd worden. Waarschijnlijk is het evangelie van Markus het oudste en als bron gebruikt door Lucas en Matteüs.
| Mattheüs | Markus | Lukas | Johannes | |
|---|---|---|---|---|
| Jood apostel van Jezus | Jood | Niet-Jood arts | Jood apostel van Jezus | |
| Doelgroep | Joden | niet-Joden | Jodengenoten Godvrezenden | ‘allen die geloven’, Joden en heidenen |
| Laat Jezus zien als | Messias-Koning Koning van de Joden | Krachtige Dienaar Zoon des Mensen | Zoekt het verlorene Redder van de wereld | Zoon van de Vader Zoon van God |
| Schrijft over | wat Jezus heeft gezegd | wat Jezus deed | wat Jezus heeft gezegd | Wie Jezus was |
| Doel | Bewijzen dat Jezus de Messias is | Geloven in Jezus Jezus volgen | Betrouwbaar en nauwkeurig verslag zodat lezers niet meer twijfelen | Geloven en blijven geloven, dat Jezus de Zoon van God is |
Bronnen
- David Pawson – Sleutels tot de Bijbel
- EC-Bijbelcursus – Vier getuigenissen over Jezus Christus – Samenvatting – Les 1 Nieuwe Testament ETS-Bijbelcursus leerjaar 1 – 2018-2019
- HSV-Studiebijbel
- StudieBijbel Online
- Handboek bij de Bijbel │ Pat en David Alexander
- Kennismaking met het Nieuwe Testament │ Stephen Motyer
- Jeffrey Geoghegan │ De bijbel voor Dummies
- Walter A. Elwell, Robert W. Yarbrough │ In ontmoeting met het Nieuwe Testament