Charismatisch, Pinkster en evangelisch
In 2019 schreef ik een kort blogje over de begrippen ‘evangelisch’ en ‘charismatisch’. Iemand die dit veel beter kan uitleggen dan ik is Miranda Klaver. Zij is namelijk hoogleraar Atroplogie van Religie, met speciale aandacht voor het charismatisch christendom, aan de Vrije Universiteit Amsterdam. De rede die zij uitsprak op 22 september is te lezen op haar website. De titel is ‘Verlangen naar een hemel op aarde? De verbeelding van het charismatisch christendom’. Het gaat over de verwarring die er is over de begrippen: charismatisch, Pinkster en evangelisch. Het hielp mij om de verschillen en overeenkomsten beter te begrijpen.
Verlangen en verbeelding
Een belangrijke conclusie van mijn promotieonderzoek was dat religie niet in de eerste plaats als een verzameling ‘beliefs’ of overtuigingen opgevat moet worden maar meer in termen van verlangen, waarbij de affecten, het lichamelijke en ons hele mens-zijn voluit meedoen.
Prof. dr. M. Klaver ┃ Verlangen naar een hemel op aarde? ┃ De verbeelding van het charismatisch christendom
De woorden ‘verlangen’ en ‘verbeelding’ komen steeds terug in deze rede. Mensen worden ten diepste gedreven door verlangens. Klaver onderzocht hoe de religieuze verlangens van mensen gevormd worden. Door antwoorden te zoeken op de volgende vragen: ‘Waar verlangen gelovigen naar? Wat voor praktijken komen we tegen en hoe verhouden charismatische groepen zich tot het zelf, tot elkaar en de wereld waarin zij leven? Wat voor verbeelding van het goede leven komen we hier tegen en hoe wordt deze gemediatiseerd? En hoe verhouden de werelden die opgeroepen worden zich tot andere regimes van verlangen in de cultuur?’, onderscheidt Klaver vier typen charismatisch christendom.
Vier typen charismatisch christendom
De vier typen charismatisch christendom zijn:
- Netwerk Christendom
- De Megakerk
- Gevestigde Pinksterkerken
- Vernieuwingsbewegingen
De eerste twee typen zijn het Netwerk Christendom en de Megakerk. Hillsong uit Sydney, Australië en Bethel uit Redding, Californië zijn hiervan het voorbeeld en worden door Klaver genoemd als twee invloedrijke centra van de laatste vijftien jaar.
Hun invloed is wereldwijd door de continue verspreiding van ideeën, beelden en praktijken via nieuwe media maar ook door rondreizende leiders, het organiseren van conferenties, en zoals bij Hillsong, het stichten van nieuwe kerken.
Verlangen naar een hemel op aarde? ┃ De verbeelding van het charismatisch christendom ┃ Prof. dr. M. Klaver
Netwerk Christendom ┃ Bethel Church
Netwerk Christendom heeft niet als doel nieuwe kerken te stichten, maar de verspreiding van charismatische praktijken. Het is een netwerk van onafhankelijke charismatische leiders die zichzelf apostelen, profeten en evangelisten noemen.
Hun verlangen gaat uit naar de tijd toen Jezus op aarde was, toen mensen werden genezen en bevrijd. Men verlangt naar ‘de hemel op aarde’ en probeert daarom invloed te krijgen in de samenleving om deze te kunnen veranderen.
Bij Bethel Church ligt de nadruk op het moment dat de leiders men mensen bidden voor genezing, bevrijding of een profetie doorgeven.
Als iconen van Gods aanwezigheid zijn de lichamen van deze leiders het kanaal waardoor de kracht van de Geest stroomt en gelovigen in contact komen met het heilige.
Verlangen naar een hemel op aarde? ┃ De verbeelding van het charismatisch christendom ┃ Prof. dr. M. Klaver
De Megakerk ┃ Hillsong
Bethel is ‘supernatural’, maar Hillsong is vooral ‘cool’. Kerkdiensten in een theater, met een live band en hippe pastors op het podium en veelvuldig gebruik van de nieuwste technologie en media. Klaver zegt dat Hillsong ‘een omgeving biedt waar je christen kunt zijn en je thuis kunt voelen in de wereld’.
Hun verlangen is een wereld waar iedereen christen is, en een verlangen naar ‘het goede leven’.
Als gelovigen hun talenten inzetten, dan zal God dat bekrachtigen en zegenen. Zoals het in een van de Hillsong liederen klinkt komen het aardse en hemelse samen.
Verlangen naar een hemel op aarde? ┃ De verbeelding van het charismatisch christendom ┃ Prof. dr. M. Klaver
In Hillsong kerkdiensten ontbreken volgens Klaver de charismatische praktijken (zoals bij Bethel), maar dat God wonderen wil en kan doen wordt bevestigd in de voorbeden van de voorganger en de getuigenissen van gelovigen.
Gevestigde Pinksterkerken
In gevestigde Pinksterkerken is veel aandacht voor de Heilige Geest. Men verwijst daarvoor naar Handelingen 2. Naar gebeurtenissen op de eerste pinksterdag, waarbij velen tot bekering kwamen.
Het verlangen van gevestigde pinksterkerken is ‘meer van de Geest’ en een opwekking in het land, waarbij velen tot geloof komen. Evangelisatie is daarom belangrijk en men is betrokken bij de samenleving door middel van sociale projecten.
De Gevestigde Pinksterkerken laten zich inspireren door de eerste twee typen charismatisch christendom, Bethel en Hillsong.
Vernieuwingsbewegingen
De charismatische vernieuwing is gericht op bestaande kerken en individuele gelovigen. Voorbeelden zijn:
- De Charismatische Werkgemeenschap in Nederland (CWN)
- Katholieke Charismatische Vernieuwingsbeweging (KCV)
- New Wine
Het verlangen van deze vernieuwingsbewegingen is vernieuwing van bestaande kerken en gelovigen door ‘meer van de Geest’. New Wine houdt elke zomer een conferentie en introduceerde het ministry gebed.
| Type | Netwerkchristendom | Megakerk | Gevestigde Pinksterkerken | Vernieuwingsbewegingen |
|---|---|---|---|---|
| Bethel Church | Hillsong | De Charismatische Werkgemeenschap (CWN) New Wine Katholieke Charismatische Vernieuwingsbeweging (KCV) | ||
| verlangen: | De hemel op aarde Samenleving veranderen | Iedereen christen het goede leven | Geestesgaven Handelingen 2 | ‘Meer van de Geest’ Theologie van het Koninkrijk (reeds en nog niet) |
| organisatie: | Netwerk van onafhankelijke charismatische leiders (apostelen, profeten en evangelisten) | Kerken wereldwijd | Bestaande Pinksterkerk | Onafhankelijke beweging |
| doel: | Verspreiding van charismatische praktijken | Kerkplanting | Evangelisatie | Vernieuwing van bestaande kerken |
| kerkdienst: | Worship en onderwijs Gebedsgenezing, bevrijding, profetie | Dienst in theater of club Eigentijds, cool Moderne media | ||
| andere activiteiten: | Groot online-aanbod van betaalde video’s, cursussen, studiematerialen en boeken | Muziek |
Bronnen/meer lezen
- ND ┃ 22/09/2022 ┃ Religie-onderzoeker Miranda Klaver: ‘Kijk niet naar wat gelovigen moeten, maar naar wat ze doen’
- Miranda Klaver ┃ Hoogleraar Antropologie van Religie
- VU ┃Oratie prof.dr. M. Klaver ┃ Verlangen naar een hemel op aarde? De verbeelding van het charismatisch christendom
- Prof. dr. M. Klaver ┃ Verlangen naar een hemel op aarde? ┃ De verbeelding van het charismatisch christendom ┃ Rede in verkorte vorm uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar Antropologie van Religie, met speciale aandacht voor het charismatisch christendom, aan de Faculteit Religie en Theologie van de Vrije Universiteit Amsterdam op 22 september 2022.
- B. van Soest ┃ Facebook ┃Oratie van Miranda Klaver, hoogleraar Antropologie van de Religie aan de VU
- Miranda Klaver ┃ Twitter ┃ Uitnodiging inaugurele rede donderdag 22 september 15.45 uur
ik vind het verhaal niet kloppen en onvolledig. want zo geweldig gaat het niet in de charismatische kringen. Als ik dit zo lees dan zijn alle artikelen en boeken schroomelijk overdreven ook hier op de site. en toch als ik de bijbel aan het woord laat schets het mij een ander beeld , een beeld waar al eeuwen voor word gewaarschuwd dat er een tijd komt dat men de gezonde leer niet meer wil en inplaats daarvan meer willen, meer ervaringen , meer vuur , meer beleving , meer gevoel, meer van de Heilige Geest ect en waar horen wij deze kreten nog meer? precies ook in de wereld van het New Age of ook wel nieuwe tijds denken. Ooit hoorde ik Joyce Meijer zeggen , You are little gods , en dan deze mevr van het artikel, door welke geest is zij beïnvloed? de Bijbel is het krachtige antwoord op al deze dingen.
heb mijn bedenkingen bij het artikel. Maar er zijn zeker ook oprechte christenen in die kringen dat is ook een feit.
Miranda Klaver doet onderzoek naar het charismatisch christendom. Ze is er niet altijd positief over hoor. Check haar Twitteraccount: https://twitter.com/MirandaKlaver
Ik vind haar uitleg van de verschillende typen charismatisch christendom wel verhelderend. Vaak hebben we de neiging om alles op één hoop te gooien en dit geeft meer inzicht. Al blijft staan dat ikzelf van geen van de vier typen nog enthousiast word.
het was mijn eerste indruk Heleen. Maar als wedergeboren christen die bijbelgetouw wil blijven hebben de opdracht om te bidden om onderscheidt en kracht en bovenal liefde en bewogenheid…..
Bedankt Heleen, dit is erg verhelderend voor mij.