Chanoeka en het kerstfeest
Chanoeka wordt ook wel Feest van de tempelwijding of Lichtjesfeest genoemd. Dit jaar begint dit feest op donderdagavond 10 december. Omdat dit valt in dezelfde maand als het kerstfeest lijkt het alsof het met elkaar te maken heeft, maar dit is niet het geval. Wat de betekenis van Chanoeka wel is, daar had ik tot voor kort eerlijk gezegd ook geen idee van.
Op de keper beschouwd zijn Kerst en Chanoeka tegenpolen van elkaar. Kerst is het gevolg van een niet erg geslaagde kerstening van het heidense midwinterfeest. Christenen koesteren de overgebleven heidense symbolen. De commercie profiteert rijkelijk van het gezellige heidendom. Chanoeka viert dat de Tempel opnieuw werd ingewijd, nadat deze van heidense rituelen was gereinigd.
Joodse feesten en vasten – Cohen Stuart
Antiochus Epifanes verslagen en de tempelreiniging
In ons Oude Testament staat niets over Chanoeka. Het is ook geen feest wat door God ingesteld is. Er is meer over te lezen in de apocriefe boeken 1 en 2 Makkabeeën. Koning Antiochus Epifanes was koning van Syrië, hij was een wrede koning. Hij verbood alle Joodse gewoontes en geboden. De Sjabbat vieren was verboden, besnijdenissen mochten niet meer en het onderwijs uit de Torah mocht ook niet gegeven worden. Als ze dit toch deden werden ze gedood. De koning offerde een varken op het altaar in de tempel.
De joden kwamen in opstand. Judas Makkabeüs en zijn mannen namen, geleid door de Heer, de tempel en de stad weer in bezit.
2 Makkabeeën 10
Judas Makkabeüs en zijn mannen namen, geleid door de Heer, de tempel en de stad weer in bezit. De altaren die door vreemdelingen op het marktplein waren neergezet, haalden ze omver, en ook de heiligdommen die daar waren gebouwd. Nadat ze de tempel hadden gereinigd, maakten ze een nieuw altaar. Ze sloegen nieuw vuur en brachten voor het eerst na twee jaar weer offers. Ook brandden ze wierook, verzorgden de lampen en legden weer toonbroden neer. Toen dit alles gedaan was, bogen ze diep voorover en smeekten de Heer om hen nooit meer met zulke rampen te overvallen, maar hen, wanneer ze ooit weer zouden zondigen, met mildheid te straffen en niet uit te leveren aan heidense barbaren. Op dezelfde dag van dezelfde maand dat deze door vreemdelingen was ontwijd, op 25 kislew, vond de reiniging van de tempel plaats. Vol vreugde vierden ze acht dagen lang feest, zoals dat ook voor het Loofhuttenfeest gebruikelijk is, en ze dachten eraan hoe ze nog maar kort geleden het Loofhuttenfeest hadden moeten vieren in holen in de rotsen, als dieren in het wild. Ze droegen met loof versierde stokken, groene twijgen en palmtakken en zongen lofliederen op hem die hen in staat had gesteld zijn huis te reinigen. Bij algemeen besluit werd bepaald dat het hele Joodse volk voortaan ieder jaar deze dagen zou vieren.
2 Makkabeeën 10
Het wonder van het kruikje
In de Talmoed staat het verhaal van het wonder van de olie. Toen de tempel gereinigd werd, was er olie nodig om de menora te laten branden. Er was maar één kruikje, wat maar voor een dag genoeg was. Maar door een wonder was het genoeg voor acht dagen.
De menora
Tijdens Chanoeka wordt elke dag een kaars aangestoken. De kaarsen worden aangestoken door een extra kaars. Voor Chanoeka wordt daarom een speciale kaarsenhouder gebruikt met een negende houder voor de extra kaars.
Inwijdingsfeest
In het Nieuwe Testament staat wel iets over Chanoeka of Feest van de inwijding van de tempel, in Mattheüs.
En het was het feest van de inwijding van de tempel in Jeruzalem, en het was winter.
Johannes 10:22-28 HSV
En Jezus liep rond in de tempel, in de zuilengang van Salomo.
De Joden dan omringden Hem en zeiden tegen Hem: Hoelang houdt U ons in het onzekere? Als U de Christus bent, zeg het ons vrijuit.
Jezus antwoordde hun: Ik heb het u gezegd en u gelooft het niet. De werken die Ik doe in de Naam van Mijn Vader, die getuigen van Mij.
Maar u gelooft niet, want u bent niet van Mijn schapen, zoals Ik u gezegd heb. Mijn schapen horen Mijn stem en Ik ken ze en zij volgen Mij. En Ik geef hun eeuwig leven; en zij zullen beslist niet verloren gaan in eeuwigheid en niemand zal ze uit Mijn hand rukken.
Toen Jezus op aarde was, herinnerden de Joden zich nog de overwinning op Antiochus Epifanus en ze verwachtten een nieuwe koning. Ze vragen zich af of Jezus de nieuwe aardse koning is.
Maoz Tsoer
Het meest bekende Chanoekalied is Maoz Tsoer wat betekent Sterke Rots.