Filemon en zijn slaaf Onesimus
De brief aan Filemon is de kortste brief van Paulus in de Bijbel, het is maar één hoofdstuk. Het is de meest persoonlijke brief in het Nieuwe Testament. Hij gaat over Onesimus, de slaaf van Filemon. Hij is bij hem weggelopen en vluchtte naar Rome. Daar is hij Paulus tegengekomen, die in de gevangenis zat en kwam tot geloof. Paulus zei tegen hem dat hij terug moest gaan naar Filemon, maar hij was bang dat deze Onesimus toch zou straffen voor het weglopen. Daarom schreef Paulus hem een brief.
BibleProject – Philemon
Datering, schrijver en ontvangers van de brief
Paulus, een gevangene van Christus Jezus, en Timotheüs, de broeder, aan Filemon, de geliefde en onze medearbeider, en aan Appia, de geliefde, en aan Archippus, onze medestrijder, en aan de gemeente, [die] bij u thuis [samenkomt]:
Filemon 1:1-2 HSV
De brief is geschreven door Paulus en zijn medewerker Timotheüs. Wanneer Paulus deze brief schrijft zit hij in de gevangenis. Als het tijdens zijn gevangenschap in Efeze was, is is de brief geschreven tussen 52 en 58. Als het tijdens zijn gevangenschap in Rome was, is de brief in 62 geschreven, in dezelfde tijd als de brieven aan Kolossenzen en Efeze. Uit Kolossenzen 4:9 blijkt dat Onesimus en Filemon in Kolosse wonen.
De brief is voor Filemon, maar ook voor de gemeente in Kolosse. Filemon was leider van de huisgemeente in Kolosse. Je zou de brief ook 2 Kolossenzen kunnen noemen. Óf misschien de brief aan de Laodicenzen. In Kolossenzen 4:15 groet Paulus de broeders die in Laodicea zijn en Nymfas en de gemeente in zijn huis. Laodicea lag dichtbij Kolossenzen en het was de bedoeling dat brieven niet alleen in de eigen samenkomst werden voorgelezen maar ook in naburige gemeenten.
Groet en zegen 📜 1-3
Paulus groet Filemon, Appia (waarschijnlijk zijn vrouw) en Archippus (zijn zoon). Paulus schrijft aan Filemon of philēmon wat betekent ‘liefhebbend’.
Dank en gebed 📜 4-7
Moge uw gemeenschap in het geloof zich krachtig openbaren in de kennis van al het goede dat in u is met betrekking tot Christus Jezus,
Filemon 1:6 HSV
Na de groet en zegen bedankt Paulus Filemon voor zijn liefde en geloof in de Heere Jezus en zijn liefde voor alle gelovigen die op zijn pad kwamen. Voor gemeenschap gebruikt hij het woord koinōnia wat onder andere betekent: ruimhartigheid en broederschap door hetzelfde geloof. Hiermee legt Paulus de basis voor zijn verzoek aan Filemon.
Pleidooi voor Onesimus 📜 8-20
Hij was voorheen voor u van geen nut, maar nu is hij voor u en voor mij van veel nut. Ik heb hem teruggestuurd.
Filemon 1:11 HSV
Paulus heeft het recht om Filemon iets te bevelen, maar hij doet dit niet. Hij verwacht dat Filemon vanuit liefde en gelijkheid in Christus doet wat hij vraagt. Hij vraagt hem om Onesimus weer aan te nemen als slaaf en niet te straffen. Omdat Onesimus tot geloof in Jezus Christus is gekomen vraagt hij ook om hem als ‘geliefde broeder’ aan te nemen. De naam Onesimus betekent bruikbaar of nuttig. Paulus maakt hier een woordspeling op en hoopt waarschijnlijk dat Filemon Onesimus weer naar hem terugstuurt als helper in de gevangenis.
Groet en zegen 📜 21-25
Epafras, Markus, Aristarchus, Demas, Lukas én natuurlijk Paulus doen de groeten aan Filemon en de gemeente in Kolosse. Paulus vertrouwt erop dat Filemon zal doen wat hij vraagt.
Slavernij
Paulus roept niet op tot afschaffing van de slavernij, maar indirect eigenlijk toch wel.
In de tijd van het Romeinse Rijk was slavernij heel gebruikelijk. Ongeveer tweederde van de mensen was slaaf en de maatschappij zou niet functioneren zonder hen. In tijden van oorlog namen Romeinen mensen mee als eigendom. Zij werden dan als slaaf gekocht en verkocht. In de tijd van Paulus was er minder oorlog en werden mensen slaaf door geboorte. Slaven waren het bezit van hun meester. Ze kregen vaak wel een salaris en konden zich soms ook vrijkopen. Slaven hadden het beter dan dagloners, omdat ze werk en eten hadden. Sommigen waren hoog opgeleid en gaven les. Slaven die wegliepen van hun meester werden gestraft of zelfs gedood.
Paulus roept dus niet letterlijk op tot afschaffing van de slavernij, maar zijn verzoek aan Filemon om een weggelopen slaaf weer aan te nemen was uitzonderlijk in die tijd! Paulus onderwijst over de gemeenschap van gelovigen en het gelijkwaardig zijn in Christus. Een slaaf was in de ogen van Paulus dus niet minder dan zijn meester, maar gelijkwaardig. In 1 Timotheüs 1:10 stelt hij slavenhandelaars gelijk aan ontuchtplegers, mensen handelaars en leugenaars.
Genade
De brief aan Filemon met het verhaal over Paulus, Filemon en Onesimus gaat ook over genade en vergeving. Paulus wil dat Filemon ervan bewust maken dat hij als christen Onesimus niet moet straffen, maar als een geliefde broeder in Christus moet vergeven. Net zoals Paulus en Filemon genade ontvingen door Christus, moet Filemon Onesimus genadig zijn. Paulus wil zelfs de schulden van Onesimus aan Filemon betalen. David Pawson schrijft dat onze onderlinge relaties bepaald worden door wat Christus voor ons heeft gedaan. Onze houding moet gebaseerd zijn op de manier, waarop God ons behandeld heeft.