Handelingen 1-12

Handelingen van … ?

Over wiens handelingen gaat het in dit Bijbelboek:

1. Handelingen van de Apostelen: er worden maar een paar apostelen genoemd.
2. Jezus: Lucas schrijft over alles wat Jezus deed en onderwees. De naam van Jezus wordt 40x genoemd in de eerste 13 hoofdstukken.
3. De Heilige Geest: in het hele boek Handelingen komt de naam van de Heilige Geest 70x voor. Door de kracht van de Heilige Geest getuigden de discipelen op de Pinksterdag.
4. Er is een nog belangrijker Persoon, die 100x genoemd wordt in Handelingen, namelijk God Zelf. De Heilige Geest richt onze aandacht op Jezus en Jezus brengt ons weer terug bij God.

BibleProject: Acts 1-12

Schrijver

Het boek Handelingen is een vervolg op het Evangelie van Lucas en ook door Lucas geschreven.  De naam Lucas is een afkorting van Lucanus en dat betekent ‘licht’ of ‘lichtgever’. Zijn naam wordt niet genoemd in het boek. Aan het feit dat hij het woordje ‘wij’ gebruikt kunnen we zien dat hij met Paulus samen heeft gereisd. Lucas wordt ook genoemd door Paulus in zijn brieven. Lucas was geen ooggetuige van het leven Jezus, zijn dood en opstanding. Maar hij was wel ooggetuige van veel dingen die hij beschrijft in Handelingen. De stijl van het evangelie en Handelingen is hetzelfde en Lucas schreef de beide boeken voor Theofilus.

In onder andere Kolossenzen 4:7-17 is meer informatie te vinden over Lucas: hij is arts en zeer waarschijnlijk van niet-Joodse afkomst, waarschijnlijk een christen uit de heidenen. Uit de geschiedenis weten we ook dat hij nooit getrouwd is geweest, 84 jaar oud geworden en gestorven is in Griekenland.

Getuigenis steeds verder verspreid

Dit zegt Jezus in Handelingen 1:8 tegen zijn apostelen:

maar u zult de kracht van de Heilige Geest ontvangen, Die over u komen zal; en u zult Mijn getuigen zijn, zowel in Jeruzalem als in heel Judea en Samaria en tot aan het uiterste van de aarde.

Handelingen 1:8 HSV

Het getuigenis, voor een steeds breder publiek is de rode draad in Handelingen. Waarschijnlijk bedoelt Lucas deze termen niet alleen geografisch:

• 1:1-8:4 Het getuigenis van Christus begint in Jeruzalem. Jeruzalem staat bij Lucas vaak voor de tempel, de ‘woonplaats van God’.
• 8:5-12:25 Getuigenis in heel Judea en Samaria, of de Joden en de Samaritanen.
• 13:1-21:26 Getuigenis tot de uiteinden van de aarde. Rome is de laatste plaats die Paulus bezoekt. Maar het is waarschijnlijker dat Paulus refereert aan de profetie in Jesaja 49:6 “Hij zei: Het is te gering dat U voor Mij een Knecht zou zijn om op te richten de stammen van Jakob en om hen die van Israël gespaard werden, terug te brengen. Ik heb U ook gegeven tot een Licht voor de heidenvolken, om Mijn heil te zijn tot aan het einde der aarde.”
• 21:27-28:31 Het getuigenis stopt niet in Rome, maar gaat door. Het is een nieuw vertrekpunt voor de verspreiding van het evangelie onder de heidenen.

Indeling d.m.v. zes teksten uit Handelingen

De volgende indeling is gebaseerd op vijf uitspraken van Paulus zelf over groei van het Woord van God en groei van de gemeente:

• Handelingen 6:7 “Het woord van God vond steeds meer gehoor, zodat het aantal leerlingen in Jeruzalem sterk groeide; ook een grote groep priesters aanvaardde het geloof.”
• Handelingen 9:31 “In heel Judea en Galilea en Samaria leefde de gemeente in vrede en kwam tot bloei. De gelovigen leefden in ontzag voor de Heer, en dankzij de bijstand van de heilige Geest nam hun aantal steeds meer toe.”
• Handelingen 12:24 “Het woord van God verspreidde zich en vond steeds meer gehoor.“
• Handelingen 16:5 “De gemeenten werden steeds sterker in het geloof en het aantal leerlingen nam dagelijks toe.“
• Handelingen 19:20 “Zo zegevierde het woord van de Heer en vond het steeds meer gehoor.“

Overeenkomsten tussen het evangelie van Lucas en het boek Handelingen

Het evangelie en Handelingen zijn beide door Lucas zijn geschreven en hebben daarom wat overeenkomsten:

• Beide ongeveer even lang, bijna de volle lengte van een papyrus-rol
• Een logische indeling van vier
• Ze beschrijven ruim 30 jaren en beginnen in Jeruzalem
• Er wordt veel gereisd
• Lucas schrijft veel over de Heilige Geest in het evangelie en in Handelingen. Daarmee laat hij zien dat God in de geschiedenis en door mensen heen werkt.
• Twee arrestaties, die beide 25% beslaan van het Evangelie/boek Handelingen. Jezus arrestatie en de arrestatie van Paulus. Beide verschijnen voor het Joodse Sanhedrin, een Romeinse procurator en voor (een) Herodes.
• Beide boeken vormen een eenheid en laten het plan van God zien om alle mensen te redden.
• Jezus wordt vervuld met de Geest en is gehoorzaam aan Zijn Vader, zelfs tot in de dood. Paulus verkondigt, vervuld met de Geest, het evangelie. Hij heeft veel geleden en is gedood door het zwaard.

Door het boek Handelingen weten we veel over de vroege kerk en hoe het evangelie werd verspreid naar alle volken en de heidenen. Er staan ook veel gegevens in over de zendingsreizen van Paulus. Zonder Handelingen zouden de brieven van Paulus een stuk moeilijker te begrijpen zijn voor ons.

Inhoud Handelingen 1-12

Handelingen 1 

• Samenvatting van het evangelie van Lucas
• Hemelvaart van Jezus
• Matthias gekozen in plaats van Judas. Het moest iemand zijn die ooggetuige was van Jezus’ leven. Nu zijn er weer 12 discipelen, een symboliek van de 12 stammen van Israël.

Handelingen 2

• De uitstorting van de Heilige Geest
• Toespraak van Petrus
• Reacties op wat er gebeurde, de eerste bekeerden

Pinksterfeest

Pinksteren komt van pentekostè dat is vijftigste. Pinksteren valt 50 dagen na Pesach en wordt in Deuteronomium het Wekenfeest genoemd. De opbrengst van de oogst werd aan God aangeboden als offer. De uitstorting van de Heilige Geest in Handelingen is het begin van de grote oogst van ontelbare mensen uit de hele wereld en alle volken.

Later dachten de Joden tijdens Pinksteren ook aan de verbondssluiting op de Sinaï. Bepaalde dingen uit Exodus 19 en Handelingen 2 lijken op elkaar. Het geluid van de wind doet denken aan de storm op de berg Sinaï. De vuurvlammen doen denken aan de bliksemstralen, toen God verscheen aan het volk Israël. Het verschil is, dat het volk op afstand moest blijven en bij Pinksteren valt die afstand tot God weg.

Petrus haalt de profeet Joël aan in Handelingen 2:16 om te laten zien dat al is aangekondigd dat God zijn Geest op iedereen zou leggen.

Pinksteren kun je ook zien als het tegenovergestelde van wat bij de torenbouw van Babel gebeurde. Bij Pinksteren hoorden verschillende volken hun eigen taal en begrepen elkaar. In Babel was één volk, maar maakte God verschillende talen en begrepen ze elkaar niet meer. Bij Pinksteren daalde God af naar de mens door Zijn Geest. In Babel wilde de mens de hemel bereiken met de toren.

Handelingen 2:43-5:42 (Getuigenis in Jeruzalem)

Lucas beschrijft dit in de vorm van een chiasme:

• Handelingen 2:43-47 en 5:42 beschrijft de samenkomsten van de eerste gemeente. Dagelijks kwamen ze bij elkaar, thuis of in de tempel. Ze delen hun bezit en er is eenheid.
• Handelingen 3:1-4:43 en 5:12-42. In beide gedeelten spreekt Petrus in de tempel. Hij roept op tot bekering en geneest mensen. De apostelen worden gevangengezet en weer vrijgelaten na geseling.
• Handelingen 4:32-5:11 is het midden van het chiasme en gaat over het verdelen van het gemeenschappelijk bezit.

Handelingen 3

Petrus geneest de kreupele man, roept op tot bekering en spreekt in de tempel.

Handelingen 4

Petrus en Johannes voor het Sanhedrin. Petrus en Johannes losgelaten. Vrijwillige gemeenschap van goederen bij de eerste christenen

Handelingen 5 – Ananias en Safira

Zij verkochten een stuk grond en hielden een deel ervan voor zichzelf en waren er niet eerlijk over. Aan het eind van hoofdstuk 4 vertelde Lucas al over Barnabas die zijn akker verkocht en al het geld naar de apostelen bracht. Deze twee verhalen vormen een tegenstelling.

Handelingen 6

Er worden 7 wijze mannen aangesteld die zorg gaan dragen voor de gemeenschappelijke maaltijden.

Men koos onder andere Stefanus. Lucas schrijft over hem dat hij vol is van geloof en kracht. Vol van wijsheid, zodanig dat zijn tegenstanders er niet tegenop kunnen. Hij was vervuld van de Heilige Geest en zijn gezicht leek op dat van een engel. Stefanus deed wonderen en grote tekenen onder het volk.

Handelingen 7 – Toespraak van Stefanus

De toespraak van Stefanus is de langste in het boek Handelingen. Het is een reactie op de beschuldigingen van het Sanhedrin. In hoofdstuk 6 schreef Lucas al dat deze beschuldigingen vals waren.

• Stefanus legt uit dat Gods Woord en Zijn aanwezigheid niet beperkt zijn tot Israël als geografisch gebied. Het verbond met Abraham, de uittocht uit Egypte en de wetgeving vonden allemaal plaats buiten het Beloofde Land.
• Stefanus toont aan dat God al Zijn beloften steeds vervult, maar het volk Israël luisterde niet en ging hun eigen weg. Hij beschuldigd het Sanhedrin ervan dat ook zij zich verzetten tegen de Heilige Geest en halsstarrige ongelovigen zijn.
• Uiteindelijk wordt Stefanus om zijn getuigenis vermoord.

Handelingen 8 – Het Evangelie in Samaria

Vanaf hier gaat het getuigenis van het Evangelie verder, buiten Jeruzalem. Filippus, een van de zeven diakenen gaat naar Samaria. Terwijl er van oudsher vijandschap is tussen de Joden en de Samaritanen. Dit stamt nog uit de tijd toen het 10-stammenrijk ingevoerd werd door de Assyriërs en de koning allerlei vreemde volken in dit lege gebied liet wonen. Zij mochten niet helpen bij de herbouw van de tempel en maakten toen een eigen tempel op de berg Gerizim. Nu kwamen er veel Samaritanen tot geloof.

Handelingen 9 – Saulus / Paulus

Saulus keurde de moord op Stefanus goed en bedreigde de leerlingen van de Heer met de dood, schrijft Lucas. Paulus schrijft dit zelf later ook in zijn brieven.

Jezus verschijnt aan Saulus toen hij onderweg was naar Damascus. Hij zegt tegen hem: “Ik ben Jezus, die jij vervolgt”. Saulus vervolgt de kerk, maar eigenlijk vervolgt hij Jezus. Paulus noemt de kerk later daarom ook het lichaam van Christus. Saulus ontvangt dan de roeping als apostel, maar hij ziet zichzelf als de minste onder de apostelen.

Petrus reist naar Lydda en naar Joppe. Hij geneest daar de verlamde Eneas en wekt de overleden Tabitha op. Veel mensen gingen geloven in de Heer daardoor.

Handelingen 10 – Petrus en Cornelius

Lucas beschrijft het visioen van Cornelius vier keer en het visioen van Petrus twee keer. Het is dus belangrijk! God maakt hiermee duidelijk dat het evangelie ook voor de heidenen is. Petrus krijgt in een visioen drie keer voedsel aangeboden van onreine dieren. Petrus wist niet wat hij zag, want hij mocht volgens de Torah geen onreine dieren eten. Het visioen ging niet om de onreine dieren, maar God wilde Petrus duidelijk maken dat het onderscheid tussen Joden en heidenen weg was. Er staat ook niet vermeld dat Petrus de dieren werkelijk heeft opgegeten en dat is wel een leuke nadenker over het wel of niet houden van de wet.

Handelingen 11

Het evangelie wordt ook in Antiochië verkondigd, onder Joden en Grieken. De gemeente in Jeruzalem zond Barnabas ‘de bemoediger’ naar Antiochië, om gelovigen daar te bemoedigen aan aan te sporen om trouw te blijven. Later steunde de gemeente in Antiochië de gemeente in Jeruzalem als zij te maken hebben met een hongersnood.

Handelingen 12 – Jacobus en Petrus

Het verhaal van Petrus, die uit de gevangenis wordt bevrijdt horen we vaak om aan te tonen dat God antwoordt op gebed. Lucas verteld in hetzelfde hoofdstuk dat Jacobus wordt gedood. Jezus had het lijden van de apostelen al voorzien blijkt uit Mattheüs 20:23. Jakobus was de eerste van de twaalf apostelen die moest lijden en de martelaarsdood stierf, terwijl Johannes als laatste de beproevingen van een verbanning moest ondergaan.

God is soeverein. Zoals de gemeente bad voor de bevrijding van Petrus moeten wij ook bidden voor bevrijding en genezing. Wel met de houding van Jezus “Maar niet zoals Ik wil, maar zoals U [wilt]” (Matteüs 26:30 HSV).

Literatuur

Deze blog of samenvatting van Handelingen 1-12 heb ik gemaakt met hulp van:

• StudieBijbel online
• StudieBijbel in Herziene Statenvertaling
• ‘Rondreis door de Bijbel’
• Boek ‘In ontmoeting met het Nieuwe Testament’
• Boek ‘Sleutels tot de Bijbel’ van David Pawson
• Samenvatting ETS
• PowerPoint ETS
• ETS online
• Folder-ETS-2019-2020