Verdeeld Koninkrijk
Al een paar dagen kleur ik landkaartjes in over de geschiedenis van het Oude Testament en dit is best wel leerzaam. De laatste was van het verdeelde koninkrijk. Na de dood van koning Salomo viel het koninkrijk Israël uiteen in twee koninkrijken. Het Noordrijk zijn de 10 stammen in het Noorden en heet dan Israël.
- Israël/10 stammen/Noorden/hoofdstad Samaria
- Juda/2 stammen/Zuiden/hoofdstad Jeruzalem
Het Noordrijk Israël in ballingschap naar Assyrië
In het negende jaar van Hosea nam de koning van Assyrië Samaria in en voerde Israël weg naar Assyrië. Hij liet hen wonen in Halah en in Habor, aan de rivier Gozan en in de steden van Medië.
2 Koningen 17:6 HSV
In 721 voor Christus werd het Noordrijk Israël veroverd door Assyrië en weggevoerd naar Assyrië. De 10 stammen bleven altijd verdeeld over andere volken en keren niet meer terug naar Israël.
Zuidrijk Juda in ballingschap naar Babel
De verovering van het Noordrijk Israël door de Assyriërs maakt het Zuidrijk Juda kwetsbaarder. De Assyriërs willen ook Jeruzalem veroveren, maar een engel van de Heer sloeg honderdvijfentachtigduizend mannen neer van het Assyrische leger.
Want Ik zal deze stad beschermen door haar te verlossen, omwille van Mijzelf en omwille van David, Mijn dienaar.
2 Koningen 19:34-35 HSV
Het gebeurde in diezelfde nacht dat de engel van de HEERE ten strijde trok en in het leger van Assyrië honderdvijfentachtigduizend man neersloeg. Toen men de volgende morgen vroeg opstond, zie, het waren allemaal dode lichamen.
Koning Josia wordt in 609 jaar voor Christus gedood in een oorlog met Egypte. Toen hadden zowel Egypte en Babylonië het gemunt op Juda en Jeruzalem. Babylonië werd steeds sterker. Koning Nebukadnezar van Babel veroverde Egypte.
Ook veroverde hij Jeruzalem en voerde het Zuidrijk Juda in ballingschap naar Babel. Dit ging in drie fasen:
- in 605 voor Christus werd de koninklijke familie en andere Israëlieten van voorname afkomst naar Babylon meegenomen.
- in 597 voor Christus werden mensen uit de betere klassen uit de samenleving meegenomen, waaronder de profeet Ezechiël. Koning Jojakim bleef als leider in Juda.
- in 586 voor Christus werd de tempel verwoest en werd de rest van Juda weggevoerd naar Babel. Ook koning Zedekia moest mee, maar de profeet Jesaja bleef in Juda.
In die tijd trokken de dienaren van Nebukadnezar, de koning van Babel, naar Jeruzalem, en de stad werd belegerd. Nebukadnezar, de koning van Babel, kwam [zelf] naar de stad, toen zijn dienaren die belegerden. Toen ging Jojachin, de koning van Juda, [de stad] uit naar de koning van Babel, hij, zijn moeder, zijn dienaren, zijn vorsten en zijn hovelingen. De koning van Babel nam hem [gevangen] in het achtste jaar van zijn regering. En hij voerde vandaar alle schatten van het huis van de HEERE weg, en [ook] de schatten van het huis van de koning. Hij haalde alle gouden voorwerpen weg die Salomo, de koning van Israël, in de tempel van de HEERE gemaakt had, zoals de HEERE gesproken had. Hij voerde heel Jeruzalem in ballingschap: al de vorsten, alle strijdbare helden, tienduizend gevangenen, en alle ambachtslieden en smeden. Niemand werd overgelaten behalve de arme bevolking van het land.
2 Koningen 24:10-14 HSV
Terugkeer uit het Perzische rijk naar Jeruzalem
De ballingschap van de 2 stammen Juda en Benjamin, duurde 70 jaar. De Babyloniërs verslaan de Assyriërs, maar dan verslaan de Perzen, Assyrië. Toen Cyrus/Kores koning was in Perzië en Zerubabel de leider van de Joden was, werd het volk opgeroepen om de tempel in Jeruzalem te herstellen.
- In 538 voor Christus begint de terugkeer naar Jeruzalem. Een klein deel keert terug, een groot deel blijft wonen in Perzië.
- In 485 voor Christus kwam een tweede deel terug, toen de herbouw van de tempel al was begonnen.
- In 444 voor Christus, toen de muren van de stad herbouwd waren kwam nog een deel van de Joden terug naar Jeruzalem.
Het deel van de 2 stammen wat terugkeert in Jeruzalem wordt weer Israël genoemd en geen Juda meer. Hiermee worden weer de 12 stammen aangegeven.
Maar Zerubbabel en Jesua en de overige familiehoofden van Israël zeiden tegen hen: Het is niet aan u en aan ons om samen een huis voor onze God te bouwen, want wij alleen zullen het bouwen voor de HEERE, de God van Israël, zoals koning Kores, de koning van Perzië, ons geboden heeft.
Ezra 4:3 HSV
Wat een fijne, overzichtelijke uitleg!
Ik mis 1 ballingschap, namelijk een toekomstige. Zie Zacharia 14:2.
Een lange reactie, bedoeld als actueel discussiestuk.
Ik begrijp dat de ‘elite’ (= koninklijke familie, tempelpriesters, hovelingen + middenklasse) van Jeruzalem in Babylonische ballingschap ging. Onder hen in de 2e fase van vertrek naar Babel de profeet Ezechiel. Getal van 10.000 wordt genoemd. Betekende dus dat de arme(re) Judese plattelandsbevolking achterbleef tijdens 70 jaar ballingschap van hun leidinggevende koninklijke en geestelijke elite + ambachtslieden van Jeruzalem.
In ballingschap profeteert Jeremia noodzaak van terugkeer, voorspelt nieuwe hoop en nieuwe tijd. Terugkeer van de Judese elite uiteindelijk na 70 jaar gebeurt in drie fasen. Mogelijk gemaakt door een verlichte/ tolerante Perzische koning Cyrus, die ballingen eigen leefruimte toestond in Babylonie en ook bewegingsvrijheid: eigen religie en grondbezit, eigen handel en economie, terugkeer naar eigen land als men dat wil. De Judese ballingen hebben het door redelijke welvaart en burgerlijke vrijheid eigenlijk wel naar de zin. Ook de terugkeer vraagt een profeet Gods begrijp ik.
Twee bijbelvragen en 1 actuele vraag:
1. Is inderdaad profeet Jeremia nodig om Judese ballingen te overtuigen terug te keren naar het door Jahweh Beloofde Land met belofte van een ‘nieuw plan’ en ‘hoop’? Waar zat de weerstand? Profeteert hij ook de naamwisseling van Juda naar Israel? Waarin het joodse erfgoed van 2 stamvolken integraal als erfgoed van het hele Jodendom is bestempeld.
2. Terugkeer betekent heropbouw van tempel en hoofdstad (stadsmuren!), aldus de Schrift. Dus Jeruzalem met koninklijk hof, priesterkaste en ambachtelijke stedelijke economie. De ‘oude’ elite is terug. Maar trof men bij terugkeer ook een gelovige joodse plattelandsbevolking aan buiten de stad? Indertijd de armeren die achterbleven. Want 70 jaar afwezigheid is te overzien qua culturele herinnering en generatieovergang in families. Waren buiten Jeruzalem gebedshuizen/ synagogen gebleven als gedeelde religieuze institutie?
3. Is er een parallel tussen joodse ballingschap/ terugkeer en positie van christendom in geseculariseerde samenleving? Het gevoel van ontheemdheid, de noodzaak van nieuwe ‘missie’. Nu in landen met democratische regime van burgervrijheden en welvaartseconomie. De vanzelfsprekendheid van instituties is veranderd/verminderd: invloed van christelijke volkskerken en van verzuilde politiek en maatschappelijk middenveld van organisaties is afgebrokkeld. Aantallen van andersgelovigen en niet-actief gelovigen zijn gegroeid. Hoe leven we samen in een ‘nieuwe tijd’ en samenleving? Vanuit welke gedeelde Godsbelofte voor de toekomst?
Overwegingen:
*Is welvaartssamenleving niet ook bron van weerstand tegen geestelijke herbezinning? Zoals tevreden Judese ballingen hun herkomst en Gods belofte vergaten, en genoegen namen met korte termijn leven.
*We zien ontspoord populistisch vijandsdenken tegen een veronderstelde kwaadwillende elite: ‘valse profeten’ van complotdenken krijgen duizenden volgelingen dankzij mondiaal/nationaal mediabereik van internet/ social media/ influencers tot in elke prive woning. Cybercrime bedreigt grote organisaties en individuele huishoudens en computers.
*Welvaart creëert nieuwe wereldse afgoden:
– geldzucht & luxe consumptie: dankzij succes van a-morele aandeelhouderseconomie, mondiale superbedrijven in media (informatie/ communicatie) & materiele productie (energie, voedsel, wonen, recreatie);
– individualistische ego-cultuur dominant in plaats van medeverantwoordelijkheid voor sociale gemeenschap en christelijk-humane moraliteit. Naastenliefde als sociaal recht is afgeschoven naar de anonieme ‘staat’.
* Een niet-joodse koning Cyrus werkt mee aan Gods plan. Dat kan blijkbaar. Ook in onze cultuur zijn christelijke waarden nog invloedrijk. Fundamenteel-moreel: de joods-christelijke cultuur is inspirator van de erkenning van universele grondrechten van de mens (Verdrag van Geneve). Tolerant liberaal en sociaal democratisch bestuur: onafhankelijk individueel stemrecht; recht op inspraak en invloed van minderheden, in welke vorm dan ook (religieus-cultureel; politiek; economisch; sexueel; geslacht). Het is de Cyruskant van ons huidig bestel.
*Betekent terugkeer uit ‘christelijke ballingschap’ vertrek naar een ander land? In de global village van vandaag geen optie. De planeet is ‘ons gemeenschappelijk huis’ zoals Laudato Si van paus Franciscus ons voorhoudt. Gevoel van ballingschap en terugkeer speelt zich binnen dit huis.
* Democratisch bestel op basis van grondwettelijk respect voor menselijke waardigheid (vrije meningsuiting, pluriforme samenleving, godsdienstvrijheid) staat in 21e eeuw tegenover autocratisch bestuur wat gewelddadig uniformiteit afdwingt met staatsideologieen van autoritaire leider/politieke partijen, soms gesterkt door religieuze instituties (Rusland/Russisch-orthodoxe kerk, China/maoistisch communisme, Iran/shiitische islam, Saoedi Arabie/orthodoxe islam). En er zijn vele kleinere regimes met tussenvormen (bv. Noord-Korea; Venezuela; Eritrea). Ook waar Israel momenteel staat in het Palestijns-Israelisch conflict sinds 1948. Staatsideologieen zijn de 20e eeuwse wereldse afgodsbeelden waar H. Titus Brandsma voor WO II voor waarschuwde en waakzaam was. Over het leven en de toekomst heeft de mens geen zelfbeschikkingsrecht. Garanties op geluk en gezondheid bestaan niet. Dat is een van God gegeven, niet voorspelbaar geschenk.